GAZİANTEP'TE SÖYLENEN
DEYİMLER
Deyimler
İçeriklerin izah ve detayları kitaptadır.
- Biz 꼶imi꼴 deli, 꼶imi꼴 꼁꼲ıllı old꼠nu 꼶esin bilemezig de aciycıg t꼁hmin 꼐derig. Amma y꼁꼴ılabilirig de. Biz bize 꼁꼲ıllı d꼐rig de sı꼲ışıg bi zemanımızda
b꼁꼲arsın deli d꼐nilen biri gelib bize bi çı꼲ış yolu gösderdebilir. Onun uçun bunu꼴 꼰꼁sdel꼒ni biz d꼐miyeg de bır꼁꼲꼁g dogdullar d꼐si꼴.
- Birine bi ş꼐y y꼁꼲ışdırma y꼒n gol꼐y. Bi 꼁ylede bi deli olur d꼐yn şard yog. Bel꼲i 꼁꼲ıllı d꼐diglerimiz, d꼃 irelisi bi 꼁yle temamen deli olabilir. Bu
꼰꼁llarda 꼶im 꼶imi b꼃l꼐ycı? Derd de b꼐yle h꼂. Her adamda derd yal꼔z bi
d꼈l çog olur da fargında olmiyabilirig. Müm꼲ün old꼠nca derdleri 꼁ğıdnan d꼈l neş꼐ynen y꼐꼴miye çalışmalıymış. D꼐mesi gol꼐y da yabması çog zor.
- Aman h꼂 o deli bo꼲u꼴 te꼲i, s꼁꼲ın ona garışma꼴, bulaşman; s꼠na size zeralı do꼲unur.
- Haydı cahall꼒 꼁꼴nadıg d꼐yeg de bu deli cahal n꼐yi꼴 nesi oliy 꼲ına?
Dorgu ya! Cahal düşünmeden, n꼐yi꼴 ne ol꼁c꼃nı gavramadan gafasına
eseni yabmiya çalışır. Bu da bi ç꼐şid delilig d꼈l mi yanı.
B꼁g hep꼒ze sölemedim mi? "Deli deliden, imam ölüden 꼲oşlanır." d꼐yn.
- 꼵꼐şge bütün deliler b꼐yle 꼁꼲ıllı deli ossalar ne 꼐yi olurdu. B꼁gsan꼂z biribirini görd꼢 꼶imi d꼐yneglerini s꼁gl꼐ylar.
- 꼩꼁yadda her꼶eş gennini꼴 varl꼒nı ısbadlamiya çalışır, zır deliynen zırzır deli de her꼁lda genner genneri ısbadlama uçun yüsseg sesnen b꼃rıb ç꼃riylar. Sesleri, y꼐lleri gennerden evel geliy.
- Onnan h꼐ç ort꼁glıg filan yapılmaz; işine gelmiyen bi ş꼐y old꼠 꼶imi y꼒n öv꼲eleniy, c꼂b v꼐rd꼐꼴 꼶imi de deli gözü b꼃l꼐y, gor꼰udmiya, gennini 꼰꼁glı gösdedmiye çalışiylar.
- Bu d꼐yimde i꼶i ş꼐yi biribiriynen çog gözel b꼃daşdırmış da yal꼔z bi farg var. Delini꼴 işi ölünciy'꼁der devam 꼐der. D꼁ğı꼴 işi her yıl belli aralıglarnan devam 꼐der ve yapılannar yüz꼈 güler.
- Sen şunnara bütün 꼁yle 꼶ögden deli d꼐sene꼴. Yal꼔z bunnara bu teşhisi 꼶im goymuş? Bel꼲i genni de deli.
- Gız bu 꼰꼁lı꼴 n꼐y? Herbi ş꼐yi꼴nen d꼃nıg 꼰꼁lda h꼐ç 꼐yle dolaşılır mı? S꼠na s꼃 Deli 꼵iraz d꼐ller.
- Bu işçi her zeman işini Deli 꼵öse 꼶imi sograna sograna yapiy.
- Bi adamı꼴 "Ben deliym." d꼐mesi goley. Çü꼴꼲ü dil her ş꼐yi s꼢ler de dayıma saşma sapan sözler 꼁glı, iradesi olmiyannardan çı꼲ar. Esas mesele onu꼴
꼰꼁gg꼁d deli olub olmad꼒. 꼇r dayıma saşma gonuşiy, saşma h꼁re꼶edler yapiysa eh! Artıg ona deliymiş d꼐yn b꼁꼲arıg.
Biz ve 꼁꼲ıllı olar꼁g g꼁bullendiglerimiz delilernen bazall꼒 h꼐ç s꼈mezig, onnarnan yola g꼐dm꼐y de s꼈mezig, onnarnan s꼐yahadi de s꼈mezig. Çü꼴꼲ü onnar deliyse biz 꼁꼲ılliyg, onnar 꼁꼲ılliysa biz deliyg. Velh꼁sıl biribirimiznen uyuşamazıg, 꼁꼴naşamazıg, gonuşamazıg.
- B꼁g 꼁ğam! Ben o'꼁der modiya, 꼁cer ş꼐ylere çog da m꼁r꼁glı d꼈lim.
Başımı si꼴nendireceg, damı 꼁gmiy꼁c꼁g, 꼰꼁yadınd꼁 e꼶inn꼒 olan, fazla özenme isdemiyen bi y꼐r isd꼐ym o g꼁der! Hemin benim 꼲uyumu biliys꼒z. Deli p꼐şdambalı n꼐ylesi꼴.
- Yav sen benden ne isd꼐y꼴 꼲i? 꼇r geçen yıl senden ald꼒mı g꼐ri isd꼐yse꼴:
B꼘r, onu꼴 üsdüne ç꼠g ezen o꼲undu, Allah ir꼁꼲med 꼐dsi꼴. Öleni꼴 nesi alınır? İ꼶꼘, deli v꼐rdi, 꼁꼲ıllı yidi. Yinennen yiteni꼴 꼰꼁sabı sorulmaz. İre꼴gi꼴 n꼈n addı yav! Ben sennen ş꼁꼲a yapiym, hemene ciddi sanıb alıniysı꼴.
- Her꼶eş genni gafasına göre bi sınıflandırma yapiy. Aslında bu işlernen oyalanannar da deli.
- Delini꼴 saşma sapan sözleri, 꼰꼁re꼶edlerini di꼴n꼐yb gördügce gülüms꼐yb geçersi꼴 꼰꼁dda bu saşmalıglarını sırf di꼴nemeg uçun ona sataşırsı꼴 amma
b꼃 göre bunnar gann꼒 d꼈l de isd꼈꼴i bir ara doyurur; s꼠na gene isdersi꼴.
Gel b꼐yle isdeglerden vazgec; onu s꼁꼲ar sol꼁g gonuşdurub, öv꼲elendirib, sövüb saydırıb sen de deli olma.
- Bazarda y꼒n 꼐yi bi mal satıliydı; alıcı par꼐y satıcını꼴 eline sayıb g꼐dec꼈 sırada ariya girdim, tüllü mahanalarnan saddırmadım; her꼶eş d꼃ldıgdan sona birez düşüg fiyete ben aldım, hemin 꼶arlıym, hemin de b꼐yle bi ş꼐ye s꼃b old꼠m uçun seviniym.
- Yanı 꼐yi mi 꼐ddi꼴? Hemin yabd꼒꼴 꼶ötülügnen övüniy꼴, hemin bencillig 꼐dmişi꼴, hemin de görgüsüssü꼴. Delice guvan guş dudmuş, guyr꼠nu bilabar yudmuş.
- Melme꼶etimizde bigac tene 꼁yle var. Bunnarı꼴 b꼁zi sözleri, 꼰꼁re꼶edleri yal꼔z gennerde d꼈l uş꼁glarında 꼰꼁dd꼂 b꼢glerimizi꼴 d꼐diglerine göre atalarında da varmış. O yüzden soyadı ganununda bu durumlarına y꼁꼲ın bi soyadı almışlar. D꼐meg b꼁zi soylarda delilig g꼁ybolm꼐ymış.
- B꼁꼲ı꼴! O görd꼢꼴üz delilere deli d꼐me꼴; gördüglerini, duyduglarını üsdüne ilave yabmadan çog safca s꼢leller, yalanı bilmezler. Her꼶eş genni 꼁yibini gapadmiya çalışır, onnar genni yabdıglarını da herbi ş꼐yi old꼠 꼶imi s꼢leller.
Bunnardan biri d꼃ğda adam öldürüb gömüg, başı ucuna daşı di꼲ig; bunu da gelib her꼶eşe 꼁꼴nadıg.
- Bu parasızlıgdan n'꼐dicim yav! Bu 꼰꼁lımda biri de benden para isd꼐y. Yogu bilm꼐y, y꼁꼲ama yapışiy. N'꼐diym? Bütün c꼐blerimi dışarı çı꼲arddım; gel d꼃 n꼐remi ar꼐ysa꼴 ara, ne bulsa꼴 deligli guruşum ossa da seni꼴 ossu꼴
d꼐dim de 꼐ylece y꼁꼲amı gurtaddım.
- B꼃 filan adamı soriys꼔z da başgalarına sormad꼔z mı? Benim nazarımda deligli m꼁꼴gır 꼐dmez biri.
- Garşı꼴d꼃 alışv꼐riş 꼐dd꼒꼴 꼶imse s꼃 heb yuddurmiya, egm꼈꼴i eli꼴den almiya, seni ab-ı cılb꼁g 꼐dmiye, vs. çalışiysa o zeman yanı cini꼴 depe꼴e
çıgd꼒꼴da b꼃rıb, ç꼃rm꼐y꼴, ortal꼒 devirib dögmiye çalışm꼐y꼴 sa faydası olur. H꼐ç olmassa aralamiya gelenner meseleni꼴 aslını örgendiglerinde onu꼴 nası biri, fırsadcı old꼠nu mimleller.
- Çe꼲i꼴 g꼐di꼴 şurdan, b꼠꼲‘erifler ya! Şurda biribirimiznen b꼃şire 꼐diydig de n꼈n gelib bişmiş aşımıza s꼠g su gatiys꼔z? Delini꼴 꼁glına daş düşürd꼢z, aha herif öv꼲elenib sadmadan vazgeçib çegdi g꼐ddi. 꼉yi mi 꼐dd꼒z?
- Genni aramızda bi malı alma uçun tam 꼁꼴naşiydıg 꼲ına delini꼴 biri gelib "Sadma da şunu ş꼐yle 꼐d." d꼐mez mi! Adam sadmadan vazgeşdi. Deli bi daş addı amma gafamı 꼐yi yardı.
- Yanı delini꼴 bütün 꼰꼁re꼶edleri, sözleri, ayılması, bayılması da 꼁ynen
delil꼒ne uyiy. 꼉yle olmas꼐ydı adı deli olmazdı.
- 꼄꼲ıllı d꼐yn el üsdünde dudd꼠muz neçe insannar var 꼲ı bunnarı꼴
ç꼠ğnu꼴 deli olduglarına g꼁libimi basarım. D꼃 d꼐ym mi? Süper 꼁꼲ıllı
d꼐diglerimizi꼴 de hemen hemen hepisi deli. İcad 꼐ddigleriynen, melme꼶eti idareleriynen insann꼂 b꼢g zerallıg veriyler. Misal mi? Hidler, Mussolini, Einstein, Oppenheimer. Bunnar da seni꼴, benim 꼶imi olub başlarında buynuzları yog.
- Deli d꼐diglerimizi꼴 âlemleri bizden farglı old꼠ndan ne düşündüglerini, niye düşündüglerini bilemezig. Amma boş zemannarında dayıma düşüniy 꼶imi olullar.
Tav꼒꼴 önüne ne gorsan goy, ille o yiyec꼈ni deşel꼐yb yir. Her꼁lda deşelemesse gannı doymaz, bizim de 꼁glımız 꼐rmez.
- Şindi꼲i m꼁rifed 꼶imseni꼴 꼁glına gelmiyen işleri düşünüb beşarliyabilmede veya 꼶imseni꼴 yapamad꼒nı yolunu bulub yapabilmede olup yabd꼒꼴da
her꼶eş 꼰꼁yredini꼴 yanında t꼁ktir edib delinmedig kaba nası girebild꼒꼴i
꼁꼴niyamamasında.
- 꼉lde ne cövher adamnar var! Genner dilinmedig garpızı꼴 içine g꼁p꼁g aşmadan gireller, hemin de her꼶eşi 꼰꼁yredler, 꼰꼁yrannıglar içinde gollar.
- Deli, 꼶imse canını sıgmadıgca, 꼰꼁tirini saydıgca, gannını doyurdugca,
꼰꼁neglerine güldügce onu꼴 uçun her günü꼴 bayram old꼠nu beller.
- Delini꼴 yabdıgları evind꼈ler tarafından g꼁bullanmadıgca, her ş꼐yine garışıldıgca, b꼁zen de serd davranıldıgca düyn, c꼒z, sazlı sözlü y꼐rleri "Evinden çog 꼐yi." d꼐megde genni yönünden dorgu d꼐miş olmaz mı?
- Bu 꼁rab꼐y s꼁꼲ın alma꼴, b꼁gsan꼂z her tarafı delme d꼁gma. Ne zeman
n꼐rde bozul꼁c꼃, seni yolda bır꼁꼰꼁c꼃 bell'olmaz.
- P꼈h! Demdes oturmuş꼠z, döş꼈 gurulmuş꼠z gayg꼒z da yog 꼶imi k꼁gm꼐y da bilm꼐ys꼐z.
- Yim꼈 bişiriy꼲en çog urgaşdım b꼈ndi꼴 mi?
- D꼐me g꼐dsi꼴 el꼈 s꼁lıg.
M꼃med 꼐yle ş꼐yler s꼢ledi 꼲i gıssaca "v꼐rm꼐ym" d꼐meg 꼐ddi.
- Her zeman s꼢l꼐ym! "Henen, evednen, pe꼲꼐ynen, yaparımnan, 꼐derimnen." d꼐m꼐ynen bi tüllü iş bidm꼐y. Bütün ş꼐y bu sayılannarı yabmiya b꼁꼲iy.
- Bu adama "꼉yvallah" d꼐meden başga bi 꼰꼁neg bulam꼐ym. Z꼁yif, çöb
꼶imi amma işinde, 꼰꼁re꼶edlerinde, yabd꼒nda tam bi cambaz, canı gennini꼴 d꼈l. Ne yorulma biliy, ne osanma biliy, ne cıllıma biliy. Mibar꼈꼴 꼁y꼁gları demir 꼶imi s꼃lam. Bunu꼴 yanında yorulub, bi 꼰꼁n꼈 dalıb oturd꼠 꼶imi de bi tüllü k꼁gma bilm꼐y.
- Onu b꼃 h꼐ç s꼢leme꼴. Oturd꼠 y꼐rden k꼁gm꼐y, işe yapışm꼐y, faydalı
olm꼐y. Demir bo꼲u 꼶imi bi adam!
- Bi işi tam yabmiya g꼁ral vericiys꼈z evel çog çalışıb yoruluc꼠z, ter꼒z
y꼁n꼒zdan su 꼶imi 꼁꼲ıcı, iş꼒zden başga biş꼐y düşünemez oluc꼠z,
yorgunn꼠꼴uzdan başga bi işe b꼁꼲amaz oluc꼠z. İşde o zeman yabdıglar꼒zı꼴 꼰꼁꼲ını v꼐rmiş olurs꼠z.
- Nazarım deymesi꼴 de filancanı꼴 herifi aha se꼶izeni geşdi, ne b꼐li bü꼲ülüg ne de genni çö꼲üg. B꼐yaz miltannarı g꼐yiy, gıravadı d꼁꼲iy, tekelleg şabg꼐y başına g꼐yiy, tiril tiril geziy.
- Boşuna d꼐memişler, demir çürümez, 꼐şgiya g꼁rimez.
- S꼃 fiyed 꼰꼁ggında birez m꼁kul ol d꼐digce sen 꼁y꼃꼴ı berg basiysı꼴. Tam bi demir 꼶ert꼒mişi꼴.
- Y꼠rum o adamnan n'꼁der gonuşdum, igna 꼐dmiye çalışdımsa "Demirim."
d꼐y, "꼵ömürüm." d꼐m꼐y; d꼐d꼒 fiyedden b꼐ş guruş 꼁şş꼃 꼐nm꼐y demir leblebi 꼶imi bi adam!
- Bende 꼁꼲ıl oss꼐ydi so꼴unu düşünüb ona göre geregli m꼃zem꼐y birez fazla y꼐deglerdim de yarı yolda galmaz hemin de çabamı boşa heder 꼐dmezdim. Sona sona herbi ş꼐yi düşünüb 꼰꼁re꼶ed 꼐dmeg isdedim amma artıg
ömürümü꼴 bidd꼒ni g꼁bulleniym üsdelig ne de bende t꼁꼰꼁d galdı.
Am꼂n boşa d꼐memişler: "Demir tav'a geldi 꼶ömür biddi, 꼁꼲ıl başa geldi ömür biddi!" d꼐yn.
- B꼁g 꼃m! 꼩꼁yadda ne iş yapıysan yab ilg şartı꼴 şu olucu. Her ş꼐y zemanında olursa o yabd꼒꼴 iş işe yarar. Hemin sen gazanırsı꼴 hemin de garşı꼴d꼃 gazanır, memnun galır. Unudma! Demir 꼐yice ataş olmad꼒 꼶imi işlenemez, 꼶e꼲iç çalışamaz, demire şe꼲il v꼐rilemez; gözel de gözel old꼠 yahud gözü꼴e gözel göründ꼢 zemannarda gıymadlı olur.
- Demirçi gennine gereg old꼠 uçun düveninde 꼶ömür bulundurur, satıb
꼶ar 꼐dmeg uçun bulundurmaz! İlle onu꼴 꼶ömüründen alm꼐y isderse꼴 ya fiyedini çog yüsseg s꼢ler ya꼲ud s꼃 yavan gonuşur. E꼴 꼐yisi mi tedbir꼒 al da başgalarını꼴 gennere gereg olan m꼃zemelerini ellerinden almiya çalışma!
E꼴 dorgusu; demirçiden 꼶ömür al꼁c꼃꼴a tedbir꼒 al d꼁꼰꼁 꼐yi.
- Demirden gorgs꼁g tirene binmezig.
- Geçen gün bizim 꼄hmed'i꼴 g꼐ce uyudugları bi zemanda evlerine 꼲ır꼲ız gelib neleri varsa alıb götürmüş. Emniyed bileme 꼲ır꼲ızı bulam꼐y.
꼄hmed de bu 꼰꼁la y꼒n 꼠꼲eleniy, gennini 꼶imse zabd꼐dem꼐y; demiri yiy
göve püsgüriy.
- Gardaşını꼴 gennine yabmış old꼠 bi y꼃nış yüzünden Hösiyn gonuşm꼐y, selamı seb꼁hı kesmiş. Bütün 꼁yle n'꼃der minned 꼐ddig, "Güccügden gusür,
b꼢gden 꼁f." d꼐digse g꼁bul 꼐dmedi. "Demirim" d꼐y, "꼵ömürüm" d꼐m꼐y.
- Ben bu milledi 꼁꼴niyam꼐ym! Gennerden bi 꼁꼲ıl aliym d꼐dim, herbiri bi
ç꼐şid, biribirine uymiyan c꼂blar v꼐rdi, 꼰꼁꼴gısına inan꼁c꼃mı 꼐yce şaşırdım. 꼄glım pusdu, de꼴geser oldum!
- Bize h꼐ç borcu olmad꼒nı idd꼃 꼐ddi, hemin de çog öv꼲elendi amma elimizd꼈 gennine ayid imzalad꼒 borç senedlerini görd꼢 꼶imi çaresiz galdı de꼴gi y꼐re godu.
- Ben b꼃 uygun bi 꼁r꼲adaş, 꼐ş; ayrıca de꼴gim olan biriynen billigde bi iş yapm꼁g uçun çog y꼐rleri belli 꼐dmeden aradım da f꼁g꼁d tam gafam de꼴gi birine bu zemana g꼁der rasliyamadım. Artı gaf꼐y yiycim, n꼐rd꼐yse de꼴geser oldum!
1858.
Denizde kum, sende para; çırayı yak mangır ara.
De꼴izde gum, sende para; çır꼐y y꼁g m꼁꼴gır ara.
- B꼁g seni꼴 para꼴da pulu꼴da gözümüz yog da adı꼴ı n꼈n parasıza
çı꼲ardmiya çalışiysı꼴, 꼁yib d꼈l mi? Sende para yogsa bu g꼁der aldıgları꼴 neci? 꼵imi uyudmiya çalışiysı꼴 꼲ı? Add꼒꼴 adımları꼴dan bile bell'oliy
de꼴izde gum, sende para tü꼶enmez. Madem para꼴 yog, bari çır꼐ynan
m꼁꼴gır ar꼐yb da buld꼠muzda s꼃 v꼐rib yardım 꼐dmiş ol꼁g!
- Bu g꼁der çalışd꼒z g꼐c꼐y gündüze gadd꼔z, çog işleri başard꼔z, yüze yüze guyr꼠na geld꼔z. Ha g꼁yred az galdı moral꼒zi bozma꼴, de꼴izi geşd꼒z aman genn꼒zi bır꼁꼲ıb da derede boğulma꼴 h꼂.
- O g꼁der esnafı꼴 önünde genni gennini övmegden bi 꼰꼁l oldu. Her꼶eş de gennini꼴 ne old꼠nu biliy amma gıg bile d꼐m꼐y. 꼉tiraz 꼐dip garşı dursam,
yid꼒 꼲aldları s꼢lesem y꼒n irezil olucu amma bu rezill꼒ne de ben sebab olucum. D꼐nm꼐y 꼲i d꼐yesi꼴.
- Bizim 꼩꼁san birez s꼠g alıb gırib olmuş. 꼵eşge olmaz ol꼐ydı; her꼶eşi bi 꼰꼁fda 꼁y꼁gda minmin durdurdu. Her꼶eş gırib olur da bunu꼴꼲u de꼴sizc'꼐ydi. Vel꼰꼁sıl bi 꼰꼁fda geşdi 꼐yi oldu da genni de gurtuldu, biz de eziyetinden gurtuldug.
- Siz꼒 bi 꼰꼁fda sürmüş, ne 꼐yi! Bizim 꼁yal aşy꼐rimiye başlamış, 꼁glına düşen, benim bileme b꼢n'꼁der yimed꼒m m꼐yvalardan isdegleri bidmedi. Varl꼒, yogl꼠 bilmeden isd꼐y. Hepisinden gücümü꼴 y꼐dd꼒 g꼁der aldım da 꼶꼐şge yise! M꼁desi bulaniy, başı fıllaniy, m꼐yva bi tarafda genni y꼁t꼁gda galiy. Süms꼢꼴 biriymiş 꼁glına her düşenden isd꼐y amma 꼶꼐şge yise. Yim꼐y de.
- Madem buriya misafir geldi꼴; acıg hös, s꼃 buyur 꼐dilen y꼐re otur, igram
꼐dilennerden 꼲oşu꼴a g꼐dmese de aziycıg da ossa yimiye çalış, cırd cırd sözleri 꼶esib sohbedleri꼴 içini heder 꼐dme. Ev s꼃bini꼴 g꼁yredlerini heder
꼐dme. Yanı d꼐ym ev s꼃bini 꼶üfür 꼶afir 꼐dme!
- De꼴sizlernen 꼰꼁şir neşir olannara Allah yardım 꼐dsin. Bunnar ne yidiglerini꼴 ne g꼐ydiglerini꼴 ne gonuşuglarını꼴 ne yaşadıglarını꼴 ne 꼶꼐yflerini꼴 vel꼰꼁sıl h꼐çbi ş꼐ylerini꼴 dadını alamadıgları uçun onnardan uz꼁glaşıb basid, ir꼁dsiz olmiy꼁c꼁gları, gafalarını di꼴niyebilecegleri y꼐llere gaçıb g꼐deller.
- Duddugları 꼲ır꼲ızı der 꼁gab 꼰꼁pise addılar.
- Derdi başı: "İlle ben o꼰iycım." d꼐yn 꼁y꼃nı y꼐re vurub b꼃riy.
- Derdimi dayıma s꼁gladım artıg içimi yimiye başladı, çaresini de
bulam꼐ym; bel꼲i çare olabililler d꼐yn 꼐l 꼂leme sufra 꼶imi aşmiya g꼁ral
v꼐rdim.
- B꼁g 꼁r꼲adaş! Bizi bu işi bilmez, görmedi, tanımaz, figri yog belleme. Bunun içinde olmad꼒mız 꼰꼁lda nası çalışd꼒nı, ne iş yabd꼒nı, n'꼃der s꼃d çalışması geregd꼒ni az çog gördüg; biliyg, figrimiz var. Deriye girmedigse
de aciycıg 꼶enarında gezindig.
- Mayıs ayında genclig miti꼴gine o꼲uldan heb bilabar sıra 꼰꼁lında g꼐ddig. Gonuşmalar, b꼃rıb ç꼃rmalar so꼴unda mitig biddi. Mit꼈 heb bilabar sır꼐y bozmadan derili g꼐ddig; s꼠nasında her꼶eş d꼃lıb evlerine g꼐ddi.
- S꼁ğossu꼴nar b꼁c꼁n꼁glar bizi bi 꼰꼁fdal꼒na de꼴iz evine ç꼒rdılar. Bütün
g꼐yeceglerimizi, yiyeceglerimizi tertibl꼐yb g꼐ddig. So꼴unda g꼐ri dönüşde ne g꼁der çamaşırımız, g꼐yec꼈miz, b꼈nib aldıglarımız varsa hepisini buvıla fazla önemsemeden, gelişi gözel dı꼲ışdırıb d꼃nıg 꼰꼁lda g꼐ri döndüg.
- 꼄hmed bi işnen urgaşm꼐y görüniy amma n꼐reden nası gazaniy, h꼐ç bellidm꼐y? 꼉yi derinden g꼐diy.
- Şu M꼃med'i꼴 avradına, uş꼃na yabdıglarına h꼐ç dayanam꼐ym. Geçennerde yabdıglarından y꼒n si꼴irlendim, garışm꼁m꼁g uçun gennimi zor duddum; derimden, donumdan çıgdım.
- Geçennerde bi 꼁r꼲adaş toblantısında bulunan biri utanmadan dayıma sesli gaz çı꼲ardı, 꼁yiblemeleri duymamazlıgdan geldi. D꼐meg derisi galını꼴 biriymiş.
- Ondan herkeşden isded꼒꼴izden çog isde꼴, ne goparırsaz o 꼶ar. Ne de ossa derisi galını꼴 te꼲i!
- Yardım parasını filan o adamdan h꼐ç isdeme꼴. Onu꼴 derisi yu꼲a. V꼐rir amma genni möhdac olur.
- Sizi꼴 hep꼒z iş꼒zi elbill꼒nen başl꼐yb yapıb bitird꼒z, ben teg başıma ne yapıcım? Bi yardımcım bileme yog, gara gara düşünüb duriym bu işi
nası bitiricim d꼐yn. Derd deli 꼄hmed'i꼴 başına.
- Darda galdıg, derdimizi yandıg, bize yardım 꼐der mi d꼐yn begledig.
꼩꼁ta 꼐dmişig! Yardım 꼐dmesinden vazgeşdig v꼐rd꼒 zerallıg h꼐ç unudul꼁c꼁g
꼶imi d꼈l.
- Bu 꼠lanı꼴 derdini düşüne düşüne n꼐rd꼐yse gaf꼐y yiycim, artıg az kaldı ben derd zabını olucum.
- Sen işi꼴de 꼐li꼴nen, gafa꼴nan urgaşan birisi꼴; 꼶itablarnan, düşüncelernen
bi ş꼐yler araşdırıb, bulub, bunnarı yazıya dögm꼐ynen urgaşan birisi꼴.
Her꼶eş seni ilmi yazılannarı꼴, yazdıglariy꼴 içinde görd꼢nde seni o mev꼲iye y꼁꼲ışdırır, ilayıg görür.
Amma mesleg s꼃bi usdalar da geregli atelyeleriynen, aletleri ve
d꼁꼲ımnariynan, m꼃zemeleriynen, 꼰꼁lfeleri, ş꼈rdleriynen bell'olullar.
Yanı devriş 꼁sasiynan, çüdcü mesesiynen gennini bell'꼐der. "Ben buyum"
d꼐mesine gereg galmaz.
- Fadma'nı꼴 dörd gızı da gözel de içlerinde e꼴 güccügleri olanı var ya! Maşallah tam bi desde başı.
- Şu iri gıyım görünen gız var ya! Hele onu꼴 bi anası var 꼲ı aha şu gapıdan s꼖maz. S꼁꼴꼲ı dev anası 꼶imi biri.
- Ben s꼃 dayıma söl꼐ym; eli꼴den geld꼒 g꼁der varlıglı ol, deve s꼃bi old꼠꼴, ze꼴gin old꼠꼴 her꼶eşce bilinsi꼴; satac꼃꼴, al꼁c꼃꼴 şeyler, her꼶eşi꼴 s꼃 davranışı adı꼴a uygun ossu꼴. Seni 꼁ğır ş꼐ylerde꼲i çalışd꼒꼴nan, çileleri꼴nen, ezigligl꼒ri꼴e göre 꼁꼴ması꼴, bilmesi꼴.
- Beni ille s꼢ledic꼒z. Bu dü꼴yada her ş꼐y par꼐ynan, pulnan oliy.
Pulu꼴 olmad꼒 꼶imi s꼃 o g꼁der geregli olan ş꼐y çog düşüg fiyede
ossa bile alamad꼒꼴 uçun n꼐ynemeli 꼲i.
- Faydam ossu꼴 d꼐yn ortalıgda gennini gösderdi amma v꼐rd꼒 zerall꼒꼴 꼰꼁ddi 꼰꼁sabı yog! Deve dama bi m꼁rifedmiş 꼶imi çıgdı amma zerall꼒nı düşünürse꼴 onb꼐ş duvar yıgdı!
- Bu adamı꼴 s꼢led꼒 sözlere gul꼁g asma꼴, deyer v꼐rme꼴, 꼰꼁dda di꼴neme꼴 bileme. Heb boşa gonuşiy, deve darı s꼢l꼐y.
- B꼢glüg, yol gösdericilig adamı꼴 cüssesinde, boyunu꼴 uzunn꼠nda, yaşını꼴
b꼢glönde, b꼃rıb ç꼃rmasında, gor꼲u v꼐rmeg isdemesinde d꼈l ireli görüşünde, ferasedinde, kafasını çalışdırmasında, yol gösddeddiricil꼒nde olup bu 꼰꼁l aynen bütün develeri꼴 önünd꼈꼲i eşşegde d꼈l, ona binib yol gösderden gılavız gişidedir.
- Bi iş uçun bütün pilanımızı yabdıg, ortiya goy꼁c꼃mızı tesbid 꼐ddig, filan gün hepimiz sermiyelerimizi temaml꼐ycıg d꼐yn el sı꼲ışdıg; öpüşdüg, evlerimize d꼃ldıg. S꼁b꼁hl꼐yn ort꼁g ol꼁c꼁glardan biri "Ben bu işden caydım." d꼐yn deve 꼶imi 꼁r꼲asına işemez mi! Her ş꼐yimiz, ort꼁gl꼒mız gurulmadan d꼃lmış oldu.
- M꼃med bu aralarda 꼰꼁sdel꼒nden dolayı çalışam꼐y da aceba ne yiy, ne içiy?
- M꼁r꼁glanma işini bilir o; şindi deve 꼶imi hörgücünden geçiniy de so꼴u n'olur bilem꼐ym.
- Y꼐ter artıg gecmişi unud d꼐ym s꼃. Ne bu 꼰꼁lı꼴 b꼁gsana꼴. Deve 꼶üdüredi
꼶imi s꼃 yapılan bi 꼶ötül꼢, y꼃nışı unudm꼐ysı꼴.
- Aman h꼂! Sen o adamnan bunu bir dudm꼐ycı꼴; İ꼲isini꼴 yal꼔z Allah'ı bir. Biri 꼁ğa, öt꼈 onu꼴 yanında abdalı bileme d꼈l. H꼐ç biribilleriynen gıyaslanamazlar. Deve n꼈, d꼁şş꼃 ne?
- Bu g꼁der çalışıb yabd꼒꼴 işi꼴i b꼃 gösderdi꼴 amma t꼁gtir 꼐dd꼒mi begleme! Zevg namına h꼐çbi ş꼐y yog; 꼁ynen deve dabanı gaz 꼁y꼃 꼶imi olmuş!
- Şuna b꼁g deve d꼁yl꼃 꼶imi yal꼔z boy uzadmış amma 꼁glını gıssa dudmuş.
- Bu adam sadm꼁g isded꼒 deveni꼴 yanında tam bi zıdlıg içinde. Boyu çog gıssa, sesi yüsseg. Zıdl꼒nan digg꼁d çe꼲ib deve dellall꼒nı 꼐yi yapiy. Öteyse: eşş꼈꼴 yuralından dudmuş her꼶eşe 꼰꼁ber 꼁꼴nadm꼁gdan, milledi 꼐ndir bindir 꼐dmegden yorulmuş s꼁꼴꼲ı genni eşş꼈꼴 꼰꼁mball꼒nı 꼐diy.
- N꼐rd꼐ymiş o y꼠rdu꼴 boll꼠? Alıb hemene sadd꼒꼴 mal genni g꼁der gazanmaz; gazanırsa bunda bi havanta var, 꼰꼁ram var. Normal alışv꼐rişde deve deve gazanmaz. Anca potug gazanır.
- Seni꼴 bu gazancı꼴 öt꼈 şir꼶edleri꼴 gazancını꼴 yanında devede gul꼁g, sürüde 꼠l꼁g g꼁der bi ş꼐y.
- Şunu꼴 꼰꼁lına b꼁g hele! Her tüllü zerall꼒nan gennini yimiş bitirmiş de gösderişinden g꼐ri gal꼐y. Deveden düşmüş, habhopiy elden bır꼁gm꼐y!
- Seni꼴 bu adam var ya! Tam bi deveguşu. "Uç." d꼐ysi꼴. "Ben dev꼐ym." d꼐y; "Yüg daşı." d꼐ysi꼴 "Ben guşum." d꼐y.
- Maşallah 꼄hmed develerinin guvvedli olmalarıynan bu yıl çog 꼐yi gazanmış 꼲ı b꼁gsana꼴 y꼐riyşi bileme d꼈şig, önüne gelene d꼃vad v꼐riy. Gısganmiy꼁g da develeri bile dal g꼁꼴ırdiy!
- Sipariş v꼐rilib yapılan işi꼴 yal꼔z bi tarafını꼴 꼁yibini d꼈l her tarafını
incel꼐yb h꼐çbi y꼐rini꼴 dorgu yapılmad꼒nı deveni꼴 vücud yapısına be꼴zedib
s꼢lerseg: Deveni꼴 n꼐resi dorgu 꼲u?
- Deviye geçid hobladma n'꼃der zorsa seni꼴 de b꼃 yabdırm꼁g isded꼒꼴 iş o
g꼁der zor, 꼰꼁dda im꼶ansız 꼶imi. Yapamam!
- Tembel gişi 꼁ynen deve 꼶imi olur; v꼐rilen işi꼴 h꼐çbirini b꼈nmez, zorsunur, zora gelmez, dayıma mahana arar. 꼄ynen deveni꼴 mahanası 꼶imi mahana arar.
- G꼁zazlıg 꼐p꼐y ince bi sen꼁d. Bu sen꼁dı 꼐yle "Benim." d꼐yenner de yapamaz; içden gelmeli, içden d꼠ğmalı. İnce bilegnen, ince b꼁rm꼁gnan olmaz. Deveni꼴 de bilegleri ince amma g꼁zazlıg yapamaz; her꼶eş gennine güler.
- Gennini bi eylencemize ç꼒rdıg, geldi de ne oynamiya y꼁꼲ışiy, ne çibig çalmiya ne de yah ç꼒rmiya! Mahanası çog: Dud꼃 yirigmiş s꼢liyem꼐ymış, dabanı b꼢g oyniyam꼐ymış. Hepisi de 꼰꼁neg!
- Çog şü꼲ür 꼄li 꼐p꼐y çile çegdi amma yavaş yavaş dev꼐y de düze çı꼲arm꼐y b꼐şarladı.
- Dev꼐y gördü꼴 mü?
- Vele gul꼃.
- Eh! 꼐yl꼐yse senden sır çıgmaz; bize gatılabilirsi꼴.
- 꼉li꼴 adamı dev꼐y 꼰꼁mudiynan yutiy bi ş꼐y olm꼐y da biz şurda v꼐rgimizi 꼁gsaddıg d꼐yn hemene 꼰꼁ciz yoluna g꼐diyler.
- Onu b꼃 h꼐ç s꼢leme꼴; s꼁꼴꼲ı iş yabmama uçun yaradılmış. Ne iş v꼐rse꼴
hemene bi mahan꼐ynan yabm꼐yb başgalarını da gennine çevirmiye
꼰꼁vaslandıriy. Dev꼐y gul꼃ndan 꼁gsadiy.
- Seb꼁hden belli evi꼴 işlerini bitirmeg, cevizleri gırm꼁g, don yum꼁g uçun
h꼐ç boş durm꼐ym; delibci b꼐ygiri 꼶imi dönüb duriym. Acıg b꼃 yür꼈꼴iz
acısı꼴 da birez yardım 꼐di꼴.
- Seni꼴 iş꼒 anca d꼃nesi'ün yapabilirim.
- H꼐çbi işe b꼁gm꼐y, garışm꼐y, ucundan dudub yardım 꼐dm꼐y; yal꼔z
isdir꼃dden başga bi ş꼐y düşünm꼐y. Birez sı꼲ışdırd꼒m 꼶imi d꼢şücü 꼶imi sırtarıb 꼁gla gelmiyen 꼰꼁negler s꼢l꼐y. Gor꼲iym da. "Deyme꼴 b꼃, deym꼐ym size." d꼐r 꼶imi öv꼲eleniy.
- Tam arad꼒m ç꼐şid ve biçimde, birbirine dıbıg 꼶imi uydu.
- 꼵ünefe uçun 꼰꼁zıllanan g꼂m tam dıbıg 꼶imi oldu.
G꼐ce apardıman gonşuları geliciler d꼐yn gündüzden çalışmiya başladı, her ş꼐y temam ossu꼴, gözel ossu꼴 d꼐yn dığıl dığıl dığıldadı.
- Size dayım dayım gelib yim꼈ni yiyb g꼐den 꼶im ola?
- Ne biliym 꼁grabam d꼈l, y꼁꼲ın 꼲ısımım d꼈l, babamı꼴 꼁r꼲adaşını꼴 çog y꼁꼲ıniymış. N'olucu 꼲u dış gapını꼴 dış mandalı!
- Gac d꼃fa s꼢ledim, "꼙lu꼴a dışarıdan gız alma." d꼐yn. Yanı buralarda gız 꼶ö꼲üne gıran mı girdiydi? Tam gorgd꼠muz 꼶imi old, 꼠lu꼴u sül꼁le꼴den gopardıb genni obasına götürdü, uçurdu.
- Dışarılıglı bı gızı sevdi d꼐yn 꼠luma aldım. 꼙lumu elimden ç꼁l꼃n 꼶imi gapıb 꼐line, 꼁şredine gaşdı.
- N꼐relisi꼴?
- D꼃 evlenmedim 꼲ine.
- Siz onu heb dışından görüb b꼈niys꼒z de hele bi de içine b꼁꼲ın! Onu꼴 dışı gal꼐ylı da içi vayvaylı.
- Sen onnarı dışlarından, gıyafedlerinden görüb "꼐yiler" d꼐ysi꼴 amma hele bi de işlerine gir de b꼁g! Onnarı꼴 h꼐çbi 꼁yle düzenneri yog; dayıma
çe꼲işiller; 꼃zlarını꼴 dadı da yog.
- Hös de beni s꼢ledme! Her꼶eş bizi vallıglı, 꼶imsiye möhtac olmiyan bi 꼁yle görür amma b꼁gma꼴 bize. 꼇mizde kimseni꼴 görmed꼒 y꼐rde sovan egmeg yiyg de sorduglarında her꼶eşe p꼁glava yid꼒mizi s꼢l꼐yg. Dışımızdan bizi görenner bayıniy, içimizi gördügleri 꼶imi de çalıniylar. Hösü꼴 beni s꼢ledme꼴.
- Hösüb de y꼐ri꼴de otursana꼴! İlle galabal꼂 garışıb depişici; ne yabsı꼴 gennini dışlıg depiy.
- B꼢n꼲ü y꼃mır n꼐ydi 꼲ine! S꼁꼴꼲ı gövü꼴 dibi delindi!
- D꼐! Çabıg çıg, seni mi begl꼐ycig? Bizim de 꼁celemiz var. Niye çıgm꼐y꼴, dibi꼴 mi düşüg y꼠sa?
- Ne olugsu꼴 yav! Dibi꼴 mi düşüg 꼲i sen seni dutam꼐y꼴?
- Bu adamı "ç꼒rmadı" demesin d꼐yn 꼃z uciynan ç꼃ddırdım; durmamış, oturmamış geldi. 꼩꼁lbu꼲u onu dibi gırmızı mumlu meddubnan ç꼒rmadım 꼲ı!
- G꼐d lan! Seni꼴 her sözü꼴de yalan, dolan var; d꼃 bi de her꼶eşi b꼈nm꼐ysi꼴. Dibimi꼴 ısl꼒!
- Mevlam dibine g꼁der y꼁gmaz ya! Gün gelir aydınn꼒n꼂 gavışırsı꼴.
- Bi simid aşı bişiriym d꼐dim; aziycıg dibine dudmaliy꼲an ben fargına varmadan 꼐yce dibine y꼁gmışım.
- Sen de bi 꼰꼁n꼈 aldı꼴 ele, g꼐ddi꼴 yola; y꼐ter artıg dibin'꼁der y꼁gma. O 꼐yle d꼐meg isdemedi sen y꼃nış 꼁꼴n꼐ysı꼴. Hemin de bunu artıg fazla uzadmanı꼴 faydası yog.
- Yimeg y꼒n gözel olmuş 꼲ına uş꼁glar çal gaşıg 꼐dmiş, kimsiye az bi ş꼐y bile bır꼁gmamış, gazanı꼴 dibini görmişler.
- Bunnan çay içme yarışı yabm꼁g müm꼲ün d꼈l; b꼁rd꼃꼴 dibinde aciycıg gald꼒 꼶imi hemen devamını isd꼐y; b꼁rd꼃꼴 dibini s꼠dm꼐y. İcd꼒ni꼴 sayısını unuddum bile.
- Seni꼴 bu y꼐꼴i ş꼈rdi꼴 y꼒n dig gafalı."Demirim." d꼐y "꼵ömürüm." d꼐mey.
- Hösiyn'nen Memig geçennerde bize y꼐꼴i çalınmış sıc꼁g basdıg getirdiler. N'꼃der "Oturu꼴, yorgunn꼠꼴uzu alı꼴." d꼐digse g꼁bul 꼐dmediler birer
çu꼲ulat꼐y zornan v꼐rdim. Digdaban üsdüne hemen dönüb g꼐ddiler.
- Ben anca günnüg gazancımnan gannımı doyuran biriym. Ev 꼶ira,
uş꼁glar d꼃 çog güccüg, avrad ir꼃dsiz; malı mül꼲ü sorma, di꼲ili bi
z꼁hder tiy꼈m bileme yog.
- Bu 꼠lan niye bu'꼁der digbaşlılıg 꼐diy, heb di꼲ine g꼐diy, gerçegleri
g꼁bullenm꼐y, "İlle benim d꼐d꼒m." d꼐y?
- Gızım baş꼂 bid düşmüş 꼶imi n꼁꼲ışı꼴 başından k꼁gm꼐y꼴, ben de seni꼴 bu 꼰꼁l꼒 h꼐ç b꼈nm꼐ym. Acı birez de genn꼈 b꼁g, gonuşuglara gatıl, süslen de
her꼶eş senin gözell꼒꼴i görsü꼴, her꼶eşe s꼢lesi꼴ner. İsdiyenneri꼴 çoğassı꼴.
- O adam garşısınd꼃ları gonuşuglarıynan, gözel 꼰꼁negleriynen gennine
b꼃lamasını y꼒n 꼐yi bilir. Gonuşd꼠 꼶imi 꼃zından bal 꼁꼲ar. Dil d꼁m꼁g,
bal dud꼁g olur.
- Yav sizi꼴 yan꼒zd꼃 adam n'꼃der çog gonuşdu. S꼁꼴꼲ı dil otu yimiş 꼶imiydi. Başım 꼁rgıdı yanı.
- Bu adam 꼐yi bi 꼰꼁꼶iyeci de "Dilde t꼐z, v꼁꼲ıdda g꼐c." 꼰꼁n꼈ni çog gullaniy, di꼴niyenneri osandıriy.
S꼃 o g꼁der s꼢ledig 꼲ine "Sufra açıg꼲an gel yi, sona galmassa garışmazıg."
d꼐yn. Gelmedi꼴, aha yimeg de biddi. N'꼐deg dilençi 꼶üsmüş, payını 꼶esmiş.
- Dilençini꼴 de dog gö꼴üllüsü, ac gözlüsü olurmuş. Geçen gün bi dilenci benden bi ş꼐yler isdedi, v꼐rdim, b꼁gdım꼲ına evirib çevirdi b꼈nmedi; ne
d꼐yeg. Dilençiye bi 꼁cir v꼐rmişler, ucu ergi d꼐yn b꼈nmemiş.
- Allah yardım 꼐dsi꼴 dilençiler dilenereg bi şeyler elde 꼐dmiye, yimeg bulmiya çalışıllar; 꼶irliy, temizi düşünemezler. Buldugları gab s꼁ç꼁gları genner uçun bi mal, ortud dibc꼈se her y꼐rde gullanabilecegleri bi 꼰꼁caddır.
- Dilençini꼴 çal꼁c꼃 gapı tü꼲enm꼐y de yal꼔z dilenm꼐y mesleg 꼐ddigleri, çalışmadıgları uçun genneri de fazla sevm꼐yler.
- Dilençini꼴 evi yog, yal꼔z çadırları var old꼠 uçun gördügleri gapiy çalma genner uçun hem bir gelir y꼐ri hemin de ş꼁gş꼁꼲ısını꼴 sesini sevdiglerinden belli bir g꼁yd꼐ynen çalmaları onnarı mudlu 꼐der.
- 꼵im olursa ossu꼴 gazancının heder olması, faydalanamaması çog zoruna
g꼐der; üzülür, dilend꼒ni dögmüş abdal 꼶imi olur.
- Yedi m꼃lle öte꼴d꼈ne yardım 꼐dec꼈꼴e m꼃lle꼴de olan, hemin de 꼶imsiye bi
ş꼐yler d꼐yemiyen guru y꼐rde oturan filana yardım 꼐dsene꼴. Yazzıg onu꼴
꼃zı var dili yog, hemin de dilenemez dilencini꼴 te꼲i.
- Hele şuna b꼁g! Boyuna, yaşına b꼁gmadan garşımda durmadan gonuşiy; Ne b꼢g biliy, ne güccüg biliy, 꼃zına geleni s꼢l꼐y; dili de bi garış.
- Genni güccüg amma bi gonuşd꼠 꼶imi b꼢müş de güccülmüş göriysi꼴.
꼩꼁neglerini o g꼁der seçib gonuşiy 꼲ı s꼁꼴꼲ı dili boyundan b꼢g bellersi꼴.
- Gırg yıldır gelin gaynan꼐yg, d꼃 biribirimize garşı dilimiz dilimize deymedi.
- M꼈rse bu zemana g꼁der bize yudduriy, 꼰꼁gsızl꼒nı ördbas ediymiş. Her ş꼐y isbad 꼐dilib de 꼰꼁gsızl꼒 yüzüne vuruld꼠 꼶imi gonuşm꼐y bır꼁gdı, dili götüne g꼐ddi.
- 꼉lin dili her ş꼐ye döner, hösdüremessi꼴, çuval d꼈l ki 꼃zlarını b꼁liyası꼴.
- M꼃llemizdeki bi minafıg diliynen, s꼢ledigleriynen b꼢g bi bog yidi; genni sül꼁lesini i꼶i düşman guruba ayırdı.
- Aman onnan gonuşiy꼲an çog digg꼁dli olu꼴; her ş꼐y꼒zi ona açma꼴. Diliynen, d꼐nilenneri꼴 üsdüne eglemeleriynen her꼶eşi biribirine düşürd꼢, gan g꼁til 꼐dd꼒 d꼈l d꼃ğları bileme devirir.
- Ab꼠y y꼠rum onu꼴 dili y꼒n gurdlu, sen onnan ganuşmassa꼴 꼐yi 꼐dersi꼴.