background

GAZİANTEP'TE SÖYLENEN

DEYİMLER

Deyimler

İçeriklerin izah ve detayları kitaptadır.

4652. Od yok, ocak yok.

Od yog, oc꼁g yog.

4653. Odun sopası, eşek sıpası.

Odun zopası, eşşeg sıpası.

4654. Odunu on ed, kadına don ed.

Odunu on 꼐d, gadın꼂 do꼴 꼐d.

4655. Odunun çaltaklısı, kadının pasaklısı.

Odunu꼴 ç꼁lt꼁glısı, gadını꼴 p꼁s꼁glısı.

4656. Odunun irisi ile topacın irisini marta saklamalı.

Odunu꼴 irisiynen topacı꼴 irisini marta s꼁glamalı.

4657. Odunun ufağı, gelinin duvağı sevilir.

Odunu꼴 uv꼃, gelini꼴 duv꼃 sevilir.

4658. Oğlan anası raf elması, kız anası kızdırma çırası.

꼙lan anası ıraf alması, gız anası gızdırma çırası.

4659. Oğlan doğurdum ellere, götümü sürdüm yerlere.

꼙lan d꼠rdum 꼒llere, götümü sürddüm y꼐llere.

4660. Oğlan ekmeği meydan ekmeği; kız ekmeği zindan ekmeği.

꼙lan egm꼈 m꼐ydan egm꼈; gız egm꼈 zindan egm꼈.

4661. Oğlan everenin ya bir çuval parası, ya bir çuval yalanı olmalı.

꼙lan evereni꼴 ya bi çuval parası, ya bi çuval yalanı olmalı.

4662. Oğlan everin, kız gelin edin de çeşit çeşit insanları görün.

꼙lan everi꼴, gız gelin 꼐di꼴 de ç꼐şid ç꼐şid insannarı görü꼴.

4663. Oğlan everme içli köfte, kız gelin etme ekşili ufak köfte.

꼙lan everme işli 꼶üfde, gız gelin 꼐dme eşgili uv꼁g 꼶üfde.

4664. Oğlan evinde dambır dumbur, kız evinin haberi yok.

꼙lan evinde dambır dumbur, gız evini꼴 꼰꼁beri yog.

4665. Oğlan evladı here heçe, kız evladı kapını aça.

꼙lan evladı 꼰꼐re 꼰꼐çe, gız evladı gap꼔 aça.

4666. Oğlan gider bir it getirir, kız gider bir yiğit getirir.

꼙lan g꼐der bi id getirir, gız g꼐der bi y꼘d getirir.

4667. Oğlan mısın, kız mısın?

꼙lan mısı꼴, gız mısı꼴?

4668. Oğlan olsun deli olsun, ekmek olsun kuru olsun.

꼙lan ossu꼴 del'ossu꼴, egmeg ossu꼴 gur'ossu꼴.

4669. Oğlan, uşak eline düşmek.

꼙lan, uş꼁g eline düşmeg.

4670. Oğlan, uşak eline kalmak.

꼙lan, uş꼁g eline galm꼁g.

4671. Oğlana kız alırken ölüsü bol, dirisi az yerden almalı.

꼙lana gız al꼘y꼲an ölüsü bol, dirisi az y꼐rden almalı.

4672. Oğlanın doğduğu günler, gelinin geldiği günler.

꼙lanı꼴 d꼠ğd꼠 günner, gelini꼴 geld꼒 günner.

4673. Oğlanın pençelisi, avratın kalçalısı.

꼙lanı꼴 pençelisi, avradı꼴 꼲alçalısı.

4674. Oğlu yetişmiş baba gibi.

꼙lu y꼐tişmiş baba 꼶imi.

4675. Oğlum Mehmet mi, güvem Mehmet mi?

꼙lum M꼃med mi, göv꼈m M꼃med mi?

4676. Oğlum Reşit! Sen söyle sen işit.

꼙lum İreşid! Sen s꼢le sen 꼐şid.

4677. Oğluna istediğini alırsın, kızını isteyene verirsin.

꼙lu꼴a isded꼒ni alırsı꼴, gızı꼴ı isdiyene v꼐rirsi꼴.

4678. Oğlunla oba, kızınla komşu olmak.

꼙lu꼴nan oba, gızı꼴nan gonşu olm꼁g.

4679. Oğlunun köşküne oturmak.

꼙lunu꼴 꼶öşgüne oturm꼁g.

4680. Oklavadan saca.

Ogl꼃dan saca.

4681. Oklavası gümüşlü.

Ogl꼃sı gümüşlü.

4682. Okta, sapanda durmamak.

Ogda, sapanda durm꼁m꼁g.

4683. Okumayı bilmez de yazının iti.

O꼲um꼐y bilmez de yazını꼴 iti.

4684. Okunu atmış, yayını asmış.

O꼲unu admış, yayını asmış.

- M꼃med 꼃ya göre ne var! 꼙lunu everdi, gızını gelin 꼐ddi; o꼲unu addı, yayını asdı. Derd deli 꼄hmed'i꼴 başına!
4685. Okuyucu oğlağı.

O꼲uycu 꼠l꼃.

4686. Okuyucu süpürgesi.

O꼲uycu süpürgesi.

- S꼃 etirafı süpür d꼐dig de b꼐yle mi süpür d꼐dig! S꼁꼴꼲ı o꼲uycu süpürgesi 꼶imi olmuş.
4687. Olacak oldu bizlere, kazık değmesin sizlere.

Ol꼁c꼁g oldu bizlere, gazzıg deymesi꼴 sizlere.

4688. Olacak olursa göz görmezden kalır.

Ol꼁c꼁g olursa göz görmezden galır.

4689. Olan büyük kütüğe olur.

Olan b꼢g 꼶üt꼈 olur.

4690. Olan oldu, biten bitti.

Olan oldu, biten biddi.

4691. Olanı olduğu yerde bırakmak.

Olanı old꼠 y꼐rde bır꼁gm꼁g.

4692. Olanıyla uydurup, kalanıyla idare etmek.

Olaniynan uydurub galaniynan idare 꼐dmeg.

4693. Oldu bitti çingabak; başını kaldır havaya bak.

Oldu biddi çi꼴g꼁b꼁g; baş꼒 galdır 꼲avıya b꼁g.

4694. Oldu olacak, kırıldı nacak.

Oldu ol꼁c꼁g, gırıldı n꼁c꼁g.

4695. Olduğu bir günden.

Old꼠 bi günden.

- Bu adam old꼠 günden belli her işinde ille bi mahana bulur.
4696. Olduğu olduk yerde bırakmak.

Old꼠 oldug y꼐rde bır꼁gm꼁g.

4697. Oldum olasıya.

Oldum olasıya.

4698. Oldurdun oldurdun; onu da torbana doldurdun.

Oldurdu꼴 oldurdu꼴; onu da torb꼂 doldurdu꼴.

4699. Olmak ister isen yezit, evvel sakal bırak sonra kazıt.

Olm꼁g isderse꼴 y꼐zid, evel s꼁꼲al bır꼁g s꼠na gazıd.

4700. Olmak istersen Allah'a asi; vakfa mütevelli ol, yetime vasi.

Olm꼁g isdersen Allah'a asi; v꼁gfa mütevelli ol, y꼐time vasi.

4701. Olmaya oldu bari camız gönü olsun.

Olmiya oldu bari camız gönü ossu꼴.

4702. Olukla altın aksa yine de dul duldur.

Olugnan altın 꼁gsa gene de dul duldur.

4703. Olur hali kalmamak.

Olur 꼰꼁lı galm꼁m꼁g.

- Y꼐꼴i yabdırd꼔mız p꼂li꼲e çog para yidi; umdomuzdan çog 꼲arcadıg; olur 꼰꼁lımız galmadı!

- Söz v꼐rd꼒miz işi y꼐tişdirmeg uçun g꼐celi gündüzlü çalışdıg. Ne eve g꼐debildig ne de uyuyabildig. Y꼐tişdirdig amma bizim de olur 꼰꼁lımız galmadı!

4704. Olursa çat pat, olmazsa aç yat.

Olursa çad pad, olmassa ac yad.

4705. Olursa Şam topu telli, olmazsa yuvarla gişim küpü.

Olursa Şam topu t꼐lli, olmassa yuvalla gişim 꼶üpü.

4706. Olursa şapır şupur, olmazsa Yarabbi şükür.

Olursa şapır şupur, olmassa Yarebbi şü꼲ür.

4707. Olursa Şirin'im olsun, olmazsa hasretim mahşere kalsın.

Olursa Şirin'im ossu꼴, olmassa 꼰꼁sredim m꼁꼰şere gassı꼴.

4708. Olursa yedi çıra yakar, olmazsa karanlıkta yatar.

Olursa y꼐ddi çıra y꼁꼲ar, olmassa garannıgda yatar.

4709. Oma durmak.

Oma durm꼁g.

- S꼁꼴꼲ı bizi t꼁lim 꼐ddiriymiş kimi her ş꼐yimize garışıb y꼐ridmez 꼐diy; oma durduriy. Elinden osandıg yav!
4710. Oması pırtmak.

Oması pırdm꼁g.

- Sablaması gırıg 꼁raba 꼶imi n꼈n b꼐yle yay yan g꼐diy꼴?

- H꼐ç söleme! Geçen gün otur꼁gdan boş bulunub götüm üsdü y꼐re düşdüm, omam pırdmış; sızısından duram꼐ym.

4711. Omuz zoru ile.

Omuz zoriynan.

4712. Omuzumun ara (veya hıra) yamalığı.

Omuzumu꼴 ara (veya 꼲ıra) yamal꼒.

4713. On ayak da obadan almak.

On 꼁y꼁g da obadan alm꼁g.

4714. On doğurmuş Osman anası.

On d꼠rmuş Osman anası.

4715. On maşara bostan, yan gel yat Osman.

On maşara bosdan, yan gel yad Osman.

4716. On on dökmek.

On on dögmeg.

4717. On tane sarı kâküllü oğlan doğursa yine de avrat etmemek.

On tene sarı 꼶e꼶illi 꼠lan d꼠rsa gene de avrad 꼐dmemeg.

4718. Ona da mı kabın var?

Ona da mı gabı꼴 var?

4719. Ona güvenenin ayazda kalması.

Ona göveneni꼴 ayazda galması.

4720. Ona mı yanayım, buna mı yanayım; ambardaki una mı yanayım?

Ona mı yan꼘ym, buna mı yan꼘ym; 꼁mbard꼃 una mı yan꼘ym?

4721. Ona verilen kız girer, dul çıkar.

Ona v꼐rilen kız girer, dul çı꼲ar.

4722. Ona yontarlamak.

Ona yontarl꼁m꼁g.

4723. Onarı beri.

O꼴arı beri.

4724. Ondan bir gâvur kızı ölmüş.

Ondan bi 꼨avır gızı ölmüş.

4725. Ondan gelen (veya ordan) çıraya püf!

Ondan gelen (veya ordan) çıriya püf!

4726. Ondan kelli.

Ondan 꼶elli.

- M꼃med şu şu işleri yabsı꼴, ondan 꼶elli öt꼈 işleri yabmasına göz yumarım.
4727. Ondan ne koyun olur ne keçi.

Ondan ne goyun olur ne geçi.

4728. On iki deliği var zurnanın, havayı döndüren arka delik.

On i꼶i del꼒 var zurnanı꼴, hav꼐y dönderen 꼁r꼲a delig.

4729. Onların canı yanar, bizim yüreğimiz yanar.

Onnarı꼴 canı yanar, bizim yür꼈miz yanar.

4730. Onmadığını ölmediğine saymak.

O꼴mad꼔nı ölmed꼒ne saym꼁g.

- B꼁g sen bu 꼰꼁l꼂 şügr꼐d! Allah'ı꼴 bi 꼰꼐gmedi oldu verecden döndü꼴. Çog şü꼲ür o꼴madı꼴 amma onu da ölmed꼒꼴e say.
4731. Onun ipi ile kuyuya inilmez.

Onu꼴 ipiynen guyyuya 꼐nilmez.

4732. Onun suyuna pirinç atılmaz.

Onu꼴 suyuna piric atılmaz.

4733. Onunla havuç çekişenin yoğun başı götüne gider.

Onnan 꼰꼁vıc çe꼲işeni꼴 y꼠ğn başı götüne g꼐der.

4734. Onunla aşık atılmaz.

Onnan 꼁şşıg atılmaz.

4735. Onunla cennete bile gidilmez.

Onnan cennede bileme g꼐dilmez.

4736. Onunla havuç bölüşenin pürçüklü başı götüne gider.

Onnan 꼰꼁vıç pölüşeni꼴 pürçüglü başı götüne g꼐der.

4737. Ordan eyle (şuradan şöyle).

Ordan 꼐yle (ş꼠rdan ş꼐yle).

4738. Orospu avrat gibi gülmek.

Orusbu avrad 꼶imi gülmeg.

4739. Orospunun kızını al, torununu alma.

Orusbunu꼴 gızını al, torununu alma.

4740. Orospuya kesmek.

Orusbuya 꼶esmeg.

- Bu adamı꼴 bi sözü bi sözünü dudm꼐y, v꼐rd꼒 sözü y꼐rine getirm꼐y, sebabını sord꼢꼴 꼶imi garşı꼴da sırıd꼁r꼁g utanmadan bi꼴bir yalanı bi arada s꼢l꼐y. 꼄ynen orusbiya 꼶esig!
4741. Oruspuya niçin uşağı olmadığını sormuşlar; "Biri gelir dizer, biri gelir bozar." demiş.

Orusbuya niye uş꼃 olmad꼒nı sormuşlar; "Biri gelir düzer, biri gelir bozar." d꼐miş.

4742. Ortaklık boku kargalar bile kekmezmiş.

Ort꼁glıg bo꼲u gargalar bileme 꼶egmezmiş.

4743. Ortalığı bok götürmek.

Ortal꼔 bog götürmeg.

4744. Ortalığı kılıçlamak.

Ortal꼔 gılıcl꼁m꼁g.

4745. Ortalığı kırıp geçirmek.

Ortal꼔 gırıb geçirmeg.

4746. Ortalığı tahin, pekmez etmek.

Ortal꼔 t꼁꼰ne, begmez 꼐dmeg.

4747. Ortalığı yıkıp geçirmek.

Ortal꼔 yı꼲ıb geçirmeg.

4748. Ortalık bok üstüm bok.

Ortalıg bog üsdüm bog.

4749. Ortalık dölü.

Ortalıg dölü.

4750. Ortalık kel Ali'nin bağına dönmek.

Ortalıg 꼶el 꼄li'ni꼴 b꼁ğına dönmeg.

4751. Ortalık sin sin sinilemek.

Ortalıg si꼴 si꼴 si꼴ilemeg.

4752. Ortalık şirik gibi durulmak.

Ortalıg şirig 꼶imi durulm꼁g.

4753. Ortalık tatlıcak.

Ortalıg dadlıc꼁g.

4754. Orucu gezdirmek.

Orucu gezdirmeg.

4755. Oruç bitmeye an kaldı, oruçluda gön kaldı.

Oruc bidmiye an galdı, oruşluda gön galdı.

4756. Oruç tutar karnı tok, namaz kılar götü bok.

Oruc dutar gannı dog, namaz gılar götü bog.

4757. Oruçu çiğ iplikle mi bağlı olmak?

Orucu çiy iblignen mi b꼃lı olm꼁g?

4758. Oruçu uykuya buldurmak.

Orucu uy꼲uya buldurm꼁g.

4759. Osur ama kokutma.

Osur amma go꼲udma.

4760. Osurayım derken sıçmak.

Osuriym d꼐y꼲en sışm꼁g.

4761. Osurdu obaya geldi, sonradan tövbeye geldi.

Osurdu obiya geldi, s꼠nadan töbiye geldi.

4762. Osurduğu gibi (veya zaman) mangalda kül bırakmamak.

Osurd꼠 꼶imi (veya zeman) m꼁꼴galda 꼶ül bır꼁gm꼁m꼁g.

4763. Osurma, sıçma; Abdullah Ağa hıyar ekiyor.

Osurma, sışma; Abdull'꼄 꼲ıyar e꼲iy.

- M꼁med'꼃 palta sapı torna 꼐diy꼲ene her꼶eşin işlerini bır꼁꼲ıp gennine digg꼁d 꼐dmelerini 꼢꼲꼐ynen, b꼃rıb ç꼃rar꼁g s꼢lemiş.

- Her꼶eşin gennine göre işi gücü var; s꼁꼴꼲ı b꼢g bi iş mi yapiy꼲ına? 꼉yi yav! Osurma, sıcma 꼄bdull'꼃 꼲ıyar e꼲iy.

4764. Osurmasa götünün yerini bilmez.

Osurmasa götünü꼴 y꼐rini bilmez.

4765. Osuruğa "Nereden geliyorsun?" demişler; "Bokun yanından."demiş.

Osur꼂 "N꼐rden geliysi꼴?" d꼐mişler; "Bo꼲u꼴 yanından." d꼐miş.

4766. Osuruğu burnuna ciğer kebabı gibi kokmak.

Osur꼠 bunnuna c꼃rdl꼁g 꼶꼂bı 꼶imi gogm꼁g.

4767. Osuruğu cinli.

Osur꼠 cinni.

4768. Osuruğu eğri çıksa "Hastayım." demek.

Osur꼠 ergi çıgsa "꼩꼁sd꼒ym." d꼐meg.

4769. Osuruğu ile bir mangal kömür kayılmak.

Osur꼠nnan bi m꼁꼴gal 꼶ömür g꼁yilmeg.

4770. Osuruğu ile harman savurmak.

Osur꼠nnan 꼲arman savırm꼁g.

4771. Osuruğu yedi mahalleyi kokutur olmak.

Osur꼠 y꼐ddi m꼃ll꼐y go꼲udur olm꼁g.

4772. Osuruğuna katlanırsan sanatı iyi.

Osur꼠na gadlanırsa꼴 sen꼁tı 꼐yi.

4773. Osuruğunu duvar kesmez.

Osur꼠nu duvar 꼶esmez.

4774. Osuruğunu ipe dizmek.

Osur꼠nu ipe düzmeg.

4775. Osuruğunun kokusundan geçilmemek.

Osur꼠nu꼴 go꼲usundan geçilmemeg.

4776. Osurukçu sen de!

Osurugcu sen de!

4777. Osurukluğunu (veya dalağını) düğümlemek.

Osurugl꼠nu (veya d꼁l꼃nı) d꼦ymlemeg.

4778. Osuruksuz sıçma, davulsuz düğüne benzer.

Osurugsuz sışma, davılsız d꼦yne be꼴zer.

4779. Osuruktan bok adam.

Osurugdan bog adam.

4780. Osuruktan tayyare.

Osurugdan t꼐yyare.

4781. Osurup ürümek.

Osurub ürümeg.

4782. Ot köpürümü.

Od 꼶öpürümü.

4783. Otobüs (vasıta) tutmak.

Otobos (vasıta) dudm꼁g.

4784. Oturağına kayim (veya kuvvetli, sağlam).

Otur꼃na g꼁yim (veya guvvedli, sağlam).

4785. Oturaklı olmak.

Otur꼁glı olm꼁g.

4786. Oturur Allah der, kapı gıcırtısını duyar yallah der.

Oturur Allah d꼐r, gapı gıcırdısını duyar y꼁ll꼁h d꼐r.

4787. Otutturacak yer bulamamak.

Otuddur꼁c꼁g y꼐r bulam꼁m꼁g.

4788. Oynadı güldü, yerini buldu.

Oynadı güldü, y꼐rini buldu.

4789. Oynamadığım düğünde abtal, çingan oynasın; yemediğim kazanda sıçan, cardın kaynasın.

Oynamad꼒m d꼦ynde abdal, ci꼴꼨an oynası꼴; yimed꼒m gazanda sıçan, cardın gaynası꼴.

4790. Oynamasını bilmeyen gelin, "yerim dar" dermiş.

Oynamasını bilmiyen gelin, "y꼐rim dar" d꼐rmiş.

4791. Oysa ki öyle değil.

Oysa 꼲ı 꼐yle d꼐l.

4792. Oyun oldu, ot bitti.

Oyun oldu, od biddi.

4793. Oyun uşağı.

Oyun uş꼃.

4794. Ööö desen korkar.

꼡 dese꼴 gor꼲ar.

4795. Ödü, bokuna karışmak.

Ödü, bo꼲una garışm꼁g.

4796. Ödünç aba giyeceğine güneşe karşı durmak.

Öndüc 꼁be g꼐yec꼈ne güneşe garşı durm꼁g.

4797. Ödünç arasına su mu girmek?

Öndüc arasına su mu girmeg?

4798. Ödünç ödeştirmek.

Öndüc ödeşdirmeg.

4799. Öf değil, Allah töbe.

Öf d꼈l, Allah töbe.

4800. Öfeleyip öfeleyip dökmek.

Öfel꼐yb öfel꼐yb dögmeg.

4801. Öfkelenen kuşağını gevşetsin.

꼡꼲elenen guş꼃nı gevşedsi꼴.