background

GAZİANTEP'TE SÖYLENEN

DEYİMLER

Deyimler

İçeriklerin izah ve detayları kitaptadır.

5102. Sel suyu karışmak.

S꼐l suyu garışm꼁g.

5103. Selam gönderen sağ olsun, getirenin iki yüzü ak olsun.

Selam gönderen s꼁ğ ossu꼴, getireni꼴 i꼶i yüzü 꼁ğ ossu꼴.

5104. Selavat kuvvete bağlı.

Selevad guvvede b꼃lı.

5105. Selavattan şaşma, postallıya yanaşma.

Selevaddan şaşma, posdallıya yanaşma.

5106. Selliği yarılmak.

S꼐ll꼒 yarılm꼁g.

- Aman beb꼈 seviy꼲en y꼁n꼁glarını sı꼲ıb örseleme꼴, sona s꼐ll꼒 yarılır.
5107. Semeri devirmek.

Semeri devirmeg.

- Bu neşş꼈l yatış b꼐yle? Etirafda onca iş duriy꼲ana b꼐yle semeri devirib yatılır mı! 꼁g çalış b꼁꼲iym.
5108. Semerin ön kaşına yapışmak.

Semeri꼴 ön gaşına yapışm꼁g.

- Hele sen y꼐ri꼴de dur b꼁꼲iym! Burda b꼢gleri꼴 durd꼠 y꼐rde s꼃 hö꼶üm v꼐rme düşmez; y꼐r꼒 bil de hemene semeri꼴 ön gaşına yapışma!
5109. Sen bana kurban, ben cana derman.

Sen b꼃 gurban, ben cana derman.

5110. Sen benim elime ayağıma sıç.

Sen benim elime, 꼁y꼃ma sıc.

5111. Sen bir fakir çingene; gümüşlü zurna neyine?

Sen bi fu꼰꼃re ci꼴꼨an; gümüşlü zurna n꼐yi꼴e?

5112. Sen bir keşiş oldun da ben bir düşüş oldum.

Sen bi 꼶eşiş oldu꼴 da ben bi düşüş oldum.

5113. Sen bu boku yiyemezsin.

Sen bu bo꼲u yiyemessi꼴.

5114. Sen çalıp sen oynuyorsun (veya firkatleniyorsun).

Sen çalıb sen oyn꼐ysı꼴 (veya firg꼁dleniysi꼴).

5115. Sen ekili iken biz (veya ben) göcektik.

Sen e꼲iliy꼲en biz (veya ben) göcegdig.

5116. Sen ettikleyin.

Sen 꼐ddigl꼐yn.

- Gonşunu꼴 gızını köglerini kömeclerini araşdırmadan zengin d꼐yn filancıya v꼐ricilermiş. Sen çog 꼐yi biliysi꼴 꼲ine bunnar bu gıza layıg bi sül꼁le d꼈l, e꼴inde so꼴unda bu iş bozulur d꼐di꼴. Sen 꼐ddigl꼐yn ben de ayni düşüniym; bere꼶ad yol y꼁꼲ın꼲an hemene g꼐ri döndüler, nişan bozuldu.
5117. Sen gördünse ben gördüm.

Sen gördüyse꼴 ben gördüm.

5118. Sen hissene çalı çek.

Sen 꼰꼐sse꼴e çalı çeg.

- O gü꼴꼲ü toblantıda s꼢led꼒m sözden sen n꼈n alıniysı꼴? Boşuna sen üsd꼈 alındı꼴, acıg sen 꼰꼐sse꼴e çalı çegsene꼴.
5119. Sen mezara, mal pazara.

Sen mezara, mal bazara.

5120. Sen olursan bensiz, ben de olurum sensiz.

Sen olursa꼴 bensiz, ben de olurum sensiz.

5121. Sen onun sıçtığı bok bile olamazsın.

Sen onu꼴 sışd꼒 bog bileme olamassı꼴.

5122. Sen patlıcanla, kabakla mı konuşuyorsun?

Sen balcannan, g꼁b꼃nan mı gonuşiysı꼴?

5123. Sen sana iyi bak.

Sen s꼃 꼐yi b꼁g.

5124. Sen sana pişir sen sana ye!

Sen s꼃 bişir, sen s꼃 yi!

5125. Sen senden bir pay biç.

Sen senden bi pay bic.

5126. Sen seni övme, hatıra değme, el övsün seni.

Sen seni 꼢me, 꼰꼁tire deyme, 꼐l övsü꼴 seni.

5127. Sen sık dişini ben bilirim işimi.

Sen sıg dişi꼴i (veya diş꼒), ben bilirim işimi.

5128. Sen söyleyip sen firkatleniyorsun.

Sen s꼢l꼐yb sen firg꼁dleniysi꼴.

5129. Senden gelen çıraya püf!

Senden gelen çıriya püf!

5130. Senden kör it bile hayır görmez.

Senden 꼶ör id bileme 꼲꼐yr görmez.

5131. Seni aşağıda da gördük, yukarıda da gördük.

Seni 꼁şş꼁da da gördüg, yo꼲arıda da gördüg.

5132. Seni bana sayı ile mi verdiler?

Seni b꼃 sayıynan mı v꼐rdiler?

5133. Seni bu götle bırakmazlar (veya bırakmam).

Seni bu gödnen bır꼁gmazlar (veya bır꼁gmam).

5134. Seni eşeğin yağırına mı ekeceğim?

Seni eşş꼈꼴 y꼁꼴ırına mı e꼲icim?

5135. Seni gidi seni.

Seni gidi seni.

5136. Seni görüp sensiyip beni görüp bensimek.

Seni görüp sens꼘yb beni görüb be꼴simeg.

5137. Seni hamamcı eden elbet bir gün de bizi külhancı eder.

Seni 꼰꼁mamcı 꼐den helbed bi gün de bizi 꼶ül꼲ancı 꼐der.

5138. Seni hangi beleğe belemeli?

Seni 꼰꼁꼴gi b꼐l꼈 b꼐lemeli?

5139. Seni kayıran da bir, çekip budunu ayıran da bir.

Seni g꼁yiren de bir, çe꼲ib bud꼠 ayıran da bir.

5140. Seni kerhaneci seni.

Seni 꼶er꼲anacı seni.

5141. Seni mezar görse kovar.

Seni mezar görse govar.

5142. Seni mi sınıyoruz?

Seni mi sın꼐yg?

5143. Seni sandıktaki oğluma alacağım.

Seni sandıgd꼃 꼠luma alıcım.

5144. Seni sıçtığım boka bile kurban ederim.

Seni sışd꼒m bo꼲a bile gurban 꼐derim.

5145. Senin bu yaptığını Kayseri'nin kadısı bile yapmaz.

Seni꼴 bu yabd꼒꼴ı G꼁yseri'ni꼴 gadısı bile yabmaz.

5146. Senin elinden kaçan kaçana, uçan uçana.

Seni꼴 eli꼴den gaçan gaçana, uçan uçana.

5147. Senin gibi iti kapımda ürütmem.

Seni꼴 꼶imi iti gapımda ürüdmem.

5148. Senin helvan katran olsun.

Seni꼴 꼰꼁vla꼴 gatıran ossu꼴.

5149. Senin işin de giden Kadı'nın işine benzer.

Seni꼴 işi꼴 de g꼐den Gadı'nı꼴 işine be꼴zer.

5150. Senin kanın benimkinden kırmızı mı?

Seni꼴 ganı꼴 ben꼒nden gırmızı mı?

5151. Senin kötülüğün sana kalsın.

Seni꼴 꼶ötül꼢꼴 s꼃 gassı꼴.

5152. Senin mekrine.

Seni꼴 megri꼴e.

5153. Seninki de hanek bacım hanek.

Sen꼒 de 꼰꼁neg bacım 꼰꼁neg.

5154. Seninki de hanek mi?

Sen꼒 de 꼰꼁neg mi?

5155. "Sensin!" dedin mi tamam.

"Sensi꼴!" d꼐di꼴 mi temam.

5156. Sepet örene çöp vermek.

Seped örene çöb v꼐rmeg.

5157. Sepetini geri çevirmek.

Sepedini g꼐ri çevirmeg.

5158. Serçe demiş ki: "Tırnak kadar etim var, dünya kadar lezzetim var."

Serçe d꼐miş 꼲i: "Dınn꼁g g꼁der etim var, dü꼴ya g꼁der nezzedim var."

5159. Serçe gibi sekelemek.

Serçe 꼶imi se꼲elemeg.

5160. Serçeler de benim gibi göç edemez.

Serçeler de benim 꼶imi göc 꼐demez.

5161. Serçeler sekiye geçti, kargalar kanadını açtı.

Serçeler se꼲iye geşdi, gargalar ganadını aşdı.

5162. Serçeye çubuk paha.

Serçiye çıbıg baha.

5163. Serinlik düşmek.

Serinnig düşmeg.

5164. Sermayesi üstüne sınmak.

Sermiyesi üsdüne sınm꼁g.

5165. Sersefil olmak.

Sersefil olm꼁g.

- Amani꼴 t꼂 꼁rasadan buriy꼃der bunu sırtı꼴da mı getirdi꼴? B꼐yle seni꼴 sersefil ol꼁c꼃꼴ı biss꼐ydim töbe s꼢lemezdim bile.
5166. Sesi garcaklanmak.

Sesi g꼃rc꼁glanm꼁g.

5167. Sesi kız gibi, s…i biz gibi.

Sesi gız 꼶imi, s…i biz 꼶imi.

5168. Sesini benzetip (uydurup) de kokusunu benzetememek.

Sesini be꼴zedib (uydurub) de go꼲usunu be꼴zedememeg.

5169. Sevabı hatırına.

Sebabı 꼰atirine.

5170. Sıç bokunu yiyeyim.

Sış bo꼲꼠 y꼘m.

5171. Sıçamaz ite döndürmek.

Sıçamaz ite döndermeg.

5172. Sıçan deliği beş para.

Sıçan del꼒 b꼐ş para.

5173. Sıçan deliği bin kuruş.

Sıçan del꼒 bi꼴 guruş.

5174. Sıçan düşse başı yarılır.

Sıçan düşse başı yarılır.

5175. Sıçan kulağı.

Sıçan gul꼃.

5176. Sıçan, kuyruğunu sallama, bizim gelin ondan da umar.

Sıçan, guyr꼠꼴u sallama, bizim gelin ondan da umar.

5177. Sıçan olmadan çuval delmek.

Sıçan olmadan çuval delmeg.

5178. Sıçana rakı içirmişler, pisiğe broh çağırmış,

Sıçana 꼁r꼁꼲ı içirmişler, pis꼈 bıroh ç꼐rmış.

5179. Sıçar, boku ile döğüşür.

Sıçar, bo꼲ıynan d꼢şür.

5180. Sıçıp eline vermek.

Sıçıb eline v꼐rmeg.

5181. Sıçıp sırıklamak.

Sıçıb sırıgl꼁m꼁g.

- Bunnan bilabar iş dutulmaz, bi y꼐re g꼐dilmez, 꼁r꼲adaşlıg 꼐dilmez. 꼆zı y꼒n bozug, aziycıg bi ş꼐yde hemen sıçıb sırıg꼐y, h꼐ç 꼶imsey di꼴nem꼐y, 꼁zından çı꼲anı gul꼃 duym꼐y.
5182. Sıçıp da bokunun üzerine oturmak.

Sıçıb da bo꼲unu꼴 üsdüne oturm꼁g.

5183. Sıçırtmaz etmek.

Sıçırdmaz 꼐dmeg.

5184. Sıçmaz ki "acıkırım" diye.

Sışmaz 꼲ı "acı꼲ırım" d꼐yn.

5185. Sıçra da nalın parlasın.

Sıçıra da nalı꼴 parlası꼴.

5186. Sıçra da topuğunu görelim.

Sıçıra da top꼠꼴u göreg.

5187. Sıçsa bokunun altında kalmak.

Sışsa bo꼲unu꼴 altında galm꼁g.

5188. Sıçtığı boku temizlemek (veya temizletmek).

Sışd꼒 bo꼲u temizlemeg (veya temizledmeg).

5189. Sıçtığı göte müdarası olmamak.

Sışd꼒 göte mid꼂resi olm꼁m꼁g.

5190. Sıçtığı göte rağbeti olmamak.

Sışd꼒 göte r꼃beti olm꼁m꼁g.

5191. Sıfatı arkadan görünmek.

Sıfadı 꼁r꼲adan görünmeg.

5192. Sıhırcım yemek.

Sı꼲ırcım yimeg.

5193. Sıkılan canı hiç taşımama.

Sı꼲ılan canı 꼰꼐ç daşımama.

5194. Sıkıyorsun ha!

Sı꼲ıy꼴 ha!

5195. Sıkıysa ed (veya yap, kaç, de, sus, vs.).

Sı꼲ıysa 꼐d (veya yap, kaç, de, hös, ged vs.).

5196. Sındı payı vermek.

Sındı payı v꼐rmeg.

5197. Sıpa iken de böyleydi, eşek oldu yine böyle oldu.

Sup꼐y꼲an da b꼐yl꼐ydi, eşşeg oldu gene b꼐yl'oldu.

5198. Sıpalının değirmende ne işi var?

Supalını꼴 d꼈rmende ne işi var?

5199. Sır Ali sır (veya sır Ali sırrı).

Sır 꼄li sır (veya sır 꼄li sırrı).

5200. Sırça sarayda oturmak.

Sırça sarayda oturm꼁g.

5201. Sırıf olmak (veya etmek).

Sırıf olm꼁g (veya 꼐dmeg).

5202. Sırım yüzlü.

Sırım yüzlü.

5203. Sırısı mı soyulmak.

Sırısı mı soyulm꼁g.

5204. Sırması mı sıyrılmak.

Sırması mı sıyrılm꼁g.

5205. Sırnaşık bok.

Sırnaşıg bog.

5206. Sırrı çok kayim olmak.

Sırrı y꼒n g꼁yim olm꼁g.

5207. Sırt sırta vermek.

Sırd sırda v꼐rmeg.

5208. Sırtarmış kelle.

Sırtarmış 꼶elle.

5209. Sırtı bulgur bulgur (veya dolu dolu) olmak.

Sırtı burgul burgul (veya tolu tolu) olm꼁g.

5210. Sırtı gidişmek.

Sırtı gidişmeg.

5211. Sırtı göv bitten kurtulmak.

Sırtı g꼠v bidden gurtulm꼁g.

5212. Sırtı kalın.

Sırtı galın.

5213. Sırtımın biti.

Sırtımı꼴 biti.

5214. Sırtına giymek, kürk etmek.

Sırtına g꼐ymeg, 꼶ürg'꼐dmeg.

5215. Sırtına zincirle bağlamak.

Sırtına zencirnen b꼃lam꼁g.

5216. Sırtında bir çuval kemik olsa peşine bir it düşüremez.

Sırtında bi çuval gemig ossa p꼐şine bi id düşüremez.

5217. Sırtında taşı taşı sonra yere bırak "Ah götüm!" der.

Sırtı꼴da daşı, daşı s꼠na y꼐re bır꼁g." 꼄꼲 götüm!" d꼐r.

5218. Sırtında yük taşıyacak yer kalmamak.

Sırtında yüg daşıy꼁c꼁g y꼐r galm꼁m꼁g.

5219. Sırtını tapışlamak.

Sırtını tapışl꼁m꼁g.

5220. Sıtaran başıma (veya sıtarası).

Sıtara꼴 başıma (veya sıtarası).

5221. Sıyhıllı sufi.

Sıy꼲ıllı sofu.

5222. Sidiği çırada yanmak.

Süd꼢 çırada yanm꼁g.

5223. Sidiği ile eli yüzü yunmuş.

Süd꼢nen eli yüzü yunmuş.

5224. Sidiğinden atlayan uyuz olur.

Süd꼢nden adliyan uyuz olur.

5225. Sifli sıçan.

Sifli sıçan.

5226. Sifli sifli gezmek.

Sifli sifli gezmeg.

5227. Siftah kişioğlundan, bereket Allah'tan.

Sifd꼁h giş'꼠lu'ndan, bere꼶ad Allah'dan.

5228. S…i çarşafa dolaşmak.

S…i çarşafa dolaşm꼁g.

5229. S…i pamuklu.

S…i pambıglı.

5230. S…inin ucuyla yapmak.

S…ini꼴 ucuynan yabm꼁g.

5231. Sil bıçak.

Sil pıç꼁g.

5232. Silece dolu olmak.

Silece dolu olm꼁g.

5233. Sille dokumak.

Sille do꼲um꼁g.

5234. Silsile kemiği.

Sinsile gem꼒.

5235. Simonun iti.

Sim꼠nu꼴 iti.

5236. Sin sin sinilemek.

Si꼴 si꼴 si꼴ilemeg.

- Evelden nüfus sayımı günü so꼲꼃 çıgma y꼁s꼃 old꼠ndan her꼶eş evinde oturur, ortalıg si꼴 si꼴 si꼴ilerdi.
- Allah şifa v꼐rsi꼴 filanı꼴 çoc꼠 s꼁꼴꼲ı alıcı bi 꼰꼁sdel꼈 düşmüş 꼶imi y꼒ndalgın yatiy, si꼴 si꼴 si꼴il꼐y.
5237. Sinek düşmek.

Sineg düşmeg.

- G꼁v꼁glıg'da üc gisi bi 꼶꼐yf 꼐deg d꼐yn üçümüze y꼐teceg g꼁der 꼰꼁zıll꼒 gördüg, oriya vard꼒mızda 꼶imseler yogdu. Ne zeman edleri şişe sabl꼐yb m꼁꼴gala goyd꼠muzda bi b꼁gdıg i꼶i tene tanıdıg ordan geşiy꼲en bizi görüb selam v꼐rdiler. Buyur 꼐dmeg mecburiyetinde galdıg. Bişirdiglerimizi b꼐ş giş pölüşmeg zorunda galdıg. 꼄꼴niy꼁c꼃꼴ız yim꼈mize sineg düşmüş oldu.
5238. Sineksiz yaz etmek.

Sinegsiz yaz 꼐dmeg.

- Bu yıl sinegsiz bi yaz geçireg, 꼶imse bizi araması꼴, bulaması꼴 d꼐yn yazl꼂 g꼐ddig; bi b꼁gdık 꼲ına bizi taniyan, bilenner bizden hemen s꼠na oriya geldiler, hö꼴꼶ar 꼶imi 꼈mizi꼴 baş 꼶öşesine gurulup bi yaz oturdular.
5239. Sinekten yağ çıkarmak.

Sinegden y꼃 çı꼲ardm꼁g.

- 꼩꼁lal ossu꼴 o adama! 꼩꼐cbi ş꼐yi ziyan 꼐dm꼐y, 꼶imseni꼴 꼁glına gelmiyenden bileme faydalanmasını biliy. Sin꼈꼴 ganadından bile y꼁ğ çı꼲ardiy!
5240. Sinine sıça sıça yemek.

Sini꼴꼈 sıça sıça yimeg.

5241. Sirli sitirli.

Silli sitilli.

- Bu gızı꼴 anası da b꼐yle silli sitilli g꼐yerdi.
5242. Sitti sene.

Sidd꼘 sene.

5243. Sivrittiği kazık götüne gitmek.

Sivridd꼒 gazzıg götüne g꼐dmeg.

5244. Siyanet etmek.

Siyaned 꼐dmeg.

5245. Siydi siydi dolaşmak.

Siydi siydi dolaşm꼁g.

5246. Sizde adet, bizde tabiat.

Sizde 꼁ded, bizde teb꼃d.

5247. Sizin başınıza hayır, bizim başımıza şer yağdı.

Sizi꼴 baş꼒za 꼲꼐yir, bizim başınıza şer y꼃dı.

5248. Sizin iğne, bizim iğne; gel kapıda hanek dinle.

Sizi꼴 inne, bizim inne; gel gapıda 꼰꼁neg di꼴ne.

5249. Sofra dizmek, suda yüzmek evlada belletilmeli.

Sufra düzmeg, suda yüzmeg evlada belledilmeli.

5250. Sofra ilk sofra.

Sufra ilg sufra.

5251. Sofranın vebali büyük.

Sufranı꼴 mabalı b꼢g.