background

GAZİANTEP'TE SÖYLENEN

DEYİMLER

Deyimler

İçeriklerin izah ve detayları kitaptadır.

1051. Bin konağın bin karaması.

Bi꼴 gon꼃꼴 bi꼴 garaması.

- Misafir b꼤, 꼁zını gapadamassı꼴 꼲ı! 꼵imi yid꼒ni꼴 꼶ötü old꼠nu, 꼶imi hörmeti꼴 az old꼠nu d꼐r. Bi꼴 tene gon꼃n olsa, bi꼴ine de misafir gelse gene de herbiri bi 꼈s꼒꼴i s꼢liyebilir; b꼁zisi de gözel ş꼐yler s꼢ler. Gaf꼂 yorma! Misafire hörmed Allah uçun.
1052. Binmediği eşeğe torba geçirmez.

Binmed꼒 eşş꼈 torba geçirmez.

- 꼄꼴nıyamadım, M꼃med bu adama y꼒n gıymad v꼐riy, hörmed 꼐diy. 꼄cayip!

- Mudl꼁꼲a bunda M꼃med'i꼴 b꼢g bi menf꼃di var. 꼉yle binmed꼒 eşş꼈꼴 boynuna torba geçirmez.

1053. Bir abam var atarım, nerde olsa yatarım.

Bi 꼁bem var atarım, n꼐rde ossa yatarım.

- M꼃med'꼃 y꼁t꼃꼴ı pencere önüne mi aç꼁g, y꼠sa damda mı yadm꼐y isdersi꼴?

- Benim uçun h꼐ç z꼃med'꼐dme꼴; bi 꼁bem var atarım, n꼐rede ossa yatarım.

1054. Bir adama hasta diyebilmek için başı ucunda bir delikli kâhke kırk gün kalmalı.

Bi adama 꼰꼁sde d꼐yebilmeg uçun başucunda bi deligli 꼶꼁꼶e gırg gün galmalı.

- S꼢lemesi 꼁yib üç gişi geçen gün elimiz dolu bi 꼰꼁sde bellemiye g꼐ddig; bizi görd꼢 꼶imi y꼁t꼃ndan dorguldu, 꼰꼁negleşdi, yim꼈ni yidi birez de naz 꼐ddi. Yog 꼃m bu adam 꼰꼁sde d꼈l. Bi adama 꼰꼁sde d꼐yebilmeg uçun bi deligli 꼶꼃꼶e başucunda gırg gün galmalı.Çabıg 꼁y꼃 k꼁꼲ar gorgma꼴.
1055. Bir adama kırk gün deli dersen deli olur, veli dersen veli olur.

Bi adama gırg gün deli d꼐rse꼴 del'olur, veli d꼐rse꼴 vel'olur.

- B꼃 b꼁꼲ı꼴 birine s꼁꼲ın 꼐yle ıras gele isim d꼁gmiya çalışma꼴! Çü꼴꼲ü sizden duyannar da 꼁yni ş꼐yi sölemiye başlallar. O d꼐d꼒꼴iz isim gennine 꼶ürg olub ona göre davranır. Gol꼐y d꼈l bi adama gırg gün deli d꼐rs꼈z deli olur, veli d꼐rs꼈z veli olur.
1056. Bir alan bir daha almaz; akşama da kalmaz.

Bi alan bid꼃 almaz; 꼃şama da galmaz.

- Bazara, düvennere satılma uçun o'꼁der mal, m꼐yva, sebze gelir; 꼐yisi olur, 꼶ötüsü olur. Bunu꼴 yanında da bilen bilmiyen, parası az olan, çog olan yanı her ç꼐şid müşdere olur. Her biri genni b꼈nd꼒ni, fiyeti uygun olanını alır g꼐der; Bid꼃 almaz amma ne 꼐yi olanı, ne 꼶ötü olanı da d꼃nesi güne galmaz.
1057. Bir ayağı mezarda, bir ayağı pazarda.

Bi 꼁y꼃 mezarda, bi 꼁y꼃 bazarda.

- Şu adama 꼁ferim yav! Bu yaşda, bu ze꼴ginnigde, bu 꼲꼁lsızl꼒nda gene de alışv꼐rişinden g꼐ri galm꼐y. Bi 꼁y꼃 mezarda, bi 꼁y꼃 da bazarda.
1058. Bir ayağı üstünde dönmek.

Bi 꼁y꼃 üsdünde dönmeg.

- Geçen 꼃şam bize 꼐p꼐yce misafir geldi; aman ne yabs꼁g da bunnarı 꼁ğırliyabisseg d꼐y꼲en s꼁꼴꼲ı Allah göndermiş 꼶imi 꼩꼁yce geldi. Bize h꼐ç iş duddurmadı. Bi 꼁y꼃 üsdünde dönüb bütün işleri genni yabdı. Gabları yı꼲adı, 꼰꼁n꼈nden de g꼐ri galmadı Maşallah.
1059. Bir ayak gelmek.

Bi 꼁y꼁g gelmeg.

- Bunu꼴 yabdıglarına sabır 꼐de 꼐de sabırım biddi. Aşdım 꼃zımı, yumdum gözümü, içimde birigmiş n'꼁der 꼰꼁neg varsa yüzüne bilabar hepisini s꼢ledim. Alınırsa da genni bilir, alınmassa da genni bilir. Of! Gennine bi 꼁y꼁g geldim ya!
1060. Bir ayak ta komşudan ödünç almak.

Bi 꼁y꼁g da gonşudan öndüç alm꼁g.

- 꼄liye'ye ne iş s꼢ledigse her birine bi mahana uydurdu. K꼁꼲ı꼴 s꼁hriye g꼐deg d꼐dig; s꼁꼴꼲ı dünden ır꼂ziymış 꼶imi her ş꼐yi çarçabıg 꼰꼁zılladı bi 꼁y꼁g da gonşudan öndüç aldı, 꼰꼁zır oldu, işi bitirdi. Bize de k꼁꼲ıb g꼐dmeg düşdü.
1061. Bir bağ maydanoz taşıyan herifin uşağı olur.

Bi b꼁ğ b꼁hdeniz daşıyan herifi꼴 uş꼃 olur.

- Eveliden gencl꼒mde bu 꼰꼁n꼈 çog duyardım da gülüb geçerdim. Böglerimiz 꼰꼁gliymış! M꼃llemizde yaşı geşmiş, b꼐li eyilmiş bi adamc꼃zı꼴 avradı i꼶i yıl evel öldiydi; genni çoğa varmadı yaşı geşm꼐yg genc biriynen evlendi. Çog geşmedi bir yıl s꼠na bi uş꼃 oldu. D꼐meg evine bi b꼁ğ b꼁hdeniz daşıyabileni꼴 uş꼃 oliy.
1062. Bir basıp on sıçramak.

Bi basıb on sıçıram꼁g.

- Bizim 꼠lan ünüverisde imt꼃nını gazanmış. 꼵꼐yfine d꼐yeceg yog, bi basıb on sıçır꼐y.
- M꼃med'e ort꼃 꼰꼁sabda oyun oynamış, o da fargına s꼠nadan varmış. Yapılanı gennine yidirem꼐y, öv꼲esinden guduriy, s꼁ğa sola gafa dutiy, bi basıb on sıçır꼐y. Gennini zabd꼐dem꼐yg.
1063. Bir baş bağlamak.

Bi baş b꼃lam꼁g.

- 꼙lan evini 꼐yice araşdırdıg. Y꼐ter artıg gızı v꼐riciyseg de v꼐rm꼐yciyseg de bi g꼁ral v꼐reg. Bi baş b꼃liy꼁g artıg.
1064. Bir baş, bir taş.

Bi baş, bi daş.

- Ben seni꼴 꼰꼁ggı꼴 olan g꼁derini v꼐rdim, fazla v꼐remem. İsderse꼴 beni 꼰꼁꼴gi daş b꼢gse ona g꼐d şi꼶꼃d 꼐d.
1065. Bir baş gitmek.

Bi baş g꼐dmeg.

- Evi꼴 d꼐digodularından y꼒n sı꼲ıldı 꼲i 꼁y꼁ggabısını çüdledi, bi baş g꼐ddi; s꼠na g꼐ri geldi.
1066. Bir baş ol da yeter ki eşek başı ol.

Bi baş ol da y꼐ter 꼲i eşşeg başı ol.

- Yanı burada d꼐y 꼲ine: Çalış, g꼁yred 꼐d, boş durma, işi꼴de, mesl꼈꼴de, mas꼐y꼴 başında, siyatedde, n꼐rede olursa꼴 ol irelle. Bulund꼠꼴 toblulugda fazla d꼈lse de bi önder, şef, lider, baş ol da isderse꼴 basid bi liderlig ossu꼴! Y꼐ter 꼲i genn꼒 gösder.
1067. Bir batman bal ile yeneceği yok.

Bi badman balnan yinec꼈 yog.

- Bize b꼢n gelen misafiri꼴 uş꼁gları her tarafı yı꼲ıb devirdiler. Ne duru biliyler ne oturu biliyler, söz꼈 ters ters c꼂blar v꼐riyler. Bi badman balnan yinecegleri yog!
1068. Bir batman ekmekle bir iti ayartamamak.

Bi badman egm꼈nen bi iti ayardam꼁m꼁g.

- Mem꼈 h꼐ç b꼐l b꼁lama꼴, gövenme꼴; 꼰꼃 işi v꼐rdig de başardı? O bi badman egmegnen bi iti bileme ayardamaz.
1069. Bir bok sıçtı ama hiçbir şeye benzemez.

Bi bog sışdı amma h꼐çbi ş꼐ye be꼴zemez.

Bununla ilgili bir taşlama vardır. Şöyle:

Felek çerh-i mualladan yine taze bir bok sıçtı;

Sıçmasına razı olduk amma bir cırcıvık sıçtı!

- Ben bunu꼴 bu'꼁der düşüncesiz, patavadsız old꼠nu bilm꼐ydim. Y꼠sa onu h꼐ç gonuşdurur miydım! Geçennerde ortal꼂 bi 꼰꼁neg 꼐ddi, her꼶eşi꼴 nudgu gurudu, pud 꼶imi 꼶esildiler. N'꼁der 꼐ddimse de ortal꼒 topalliyamadım, neşelendiremedim. Sışd꼒 bog h꼐çbi ş꼐ye be꼴zemedi.
1070. Bir boku ile ortada kalmak.

Bi bo꼲uynan ortada galmag.

- Aman sende! Bu bog sözünü n'꼃der çog söl꼐ysi꼴? S꼁꼴꼲ı bi bo꼲u꼴nan ortada galıgsı꼴.
1071. Bir bölüğe bir Antepli az, iki Antepli çok.

Bi böl꼈 bi 꼁 꼄ntepli az, i꼶i 꼄ntepli çog.

- Bizim böl꼢müzde i꼶i gişi var. Dayıma genner gennere gonuşiy, lı꼲ır lı꼲ır güliy, b꼁zen de yavan yumru 꼰꼁neg 꼐denneri kerc꼐dib duriylar. T꼁hminim dorguymuş, m꼈rse bunnar 꼄ntebliymiş. Böl꼢꼴 gomutanı bunnarı ayrı ayrı g꼠şlara v꼐rd꼒 꼶imi buluşmalariynan gonuşmaları azaldı amma ortal꼒 neşelendirenner galmadı. Bunnar olmasız bu 꼁sgellig nasıl bitici bilm꼐ym?
1072. Bir burnuna sıçıp, bir burnuna işemek.

Bi bunnuna sıçıb, bi bunnuna işemeg.

- Bizd꼈 toblantıda 꼄hmed'e g꼁hve v꼐rm꼐y talaşımızdan unudmuşug. Vay sen misi꼴 bunu yapan? Aman, aman bi bunnumuza sışdı, bi bunnumuza işedi, dad dışlıg v꼐rmedi, toblant꼘y bunnumuzdan getirdi.
1073. Bir burnuna tuz, bir burnuna biber koymak.

Bi bunnuna duz, bi bunnuna büber gom꼁g.

1074. Bir burnunun deliğine işeyip, bir burnunun deliğine sıçmak.

Bi burnunu꼴 del꼒ne iş꼐yb, bi burnunu꼴 del꼒ne sışm꼁g.

1075. Bir "buyurun" un altında bir "eyvallah" var.

Bir "buyru꼴"u꼴 altında bi "꼐yvallah" var.

- Taman s꼃 dayıma d꼐ym 꼲i "her buyura yumulma" d꼐yn. Bel꼲i yimegleri az olur, bel꼲i hoşu꼴a g꼐dmiyen olur, bel꼲i 꼰꼁ram yiyeceg olur, bel꼲i begledigleri d꼃 gelmemiş olur. Bunnarı꼴 hepic꼒ni düşünüb "꼉yvallah" d꼐meg e꼴 iyisi.
1076. Bir cebi vallah billah kesesi, bir cebi yallah yallah kesesi.

Bi c꼐bi vallah billah 꼶esesi, bi c꼐bi yallah yallah 꼶esesi.

- O g꼁der dard꼐ydım, varlıglı d꼐yn M꼁med'den para yardımı isdedim. "Vallah billah yog." D꼐yn y꼐min 꼐ddi inandım. S꼠na b꼁gdım꼲ına çarşıda alışv꼐riş 꼐diy, c꼐binden desd꼐ynen çı꼰ard꼒 paranı꼴 b꼐lini gıriy. 꼄꼴nadım 꼲ı onu꼴 bi c꼐bi "Vallah billah." 꼶esesi, bi c꼐bi yallah yallah 꼶esesiymiş.
1077. Bir çala.

Bi çala.

- 꼉r bu yıl gazancımız esgisi 꼶imi olursa bi çala yazlıg ev alıcıg.
- Bu y꼐꼴i ald꼒mız evi꼴 pilanı 꼵emalgil'in esgi oturd꼠 evi꼴 pilanını bi çala 꼁꼴dıriy.
- Bizim gatıra bi semer alıcıg amma 꼁cer almiya gücümüz y꼐dm꼐y, çala bi semer almiya anca param y꼐tiy.
1078. Bir çimdik.

Bi çimdig.

- 꼇r yarım kilo ednen çiy küfde yapıciysa꼴 içine i꼶i çimdig de dövülmüş garabüber goymalısı꼴.
1079. Bir çuval pirinçten iki tane yuvarlanmış.

Bi çuval piricden i꼶i tene yuvallanmış.

- Filan 꼁yliye y꼒n göveniydim amma h꼐ç de umd꼠m 꼶imi çıgmadı, işlerinden anca üçü t꼁꼰sillerini temaml꼐yb bi dövled gapısına girdiler. So꼴uc bu olmamalıydı. Bi çuval piricden i꼶i tene yuvallanmış.
1080. Bir çürüğün, bir çuvala zararı var.

Bi çür꼢꼴, bi çuvala zeralı var.

- Ab꼠v! Allah onu 꼶imseni꼴 başına v꼐rmesi꼴, garşılaşdırması꼴. Geçennerde dadlı dadlı gonuşub 꼁꼴naşd꼒mız toblantıya ç꼃rılmad꼒 꼰꼁lda genni de gelib 꼶ötü fi꼲irlerini ortiya dögd꼢 꼶imi o 꼁꼲ıllı toblulug biribirine girdi; n꼐rd꼒yse herkeş biribirine düşman oluciydı. O adamı hemene oradan sırıf 꼐ddig de her꼶eşi yatışdırdıg. Ne de ossa bi çür꼢꼴 bi çuvala zeralı varmış.
1081. Bir daha bu dervişi tekkede görürsen götüne değneği sok.

Bi d꼃 bu devrişi teggede görürse꼴 götü꼴e d꼐yn꼈 sog.

- Bi d꼃 ben buriya gelir miym, 꼁glımı p꼐ndir egmegnen mi yidim. Yabd꼒m bütün emeglerimi elime v꼐rib al꼁c꼁glarıma da yüsseg fiyed s꼢led꼔z. Bu par꼐y v꼐riym de bi d꼃 bu devrişi de bu teggede görürs꼈z götüne d꼐yn꼈 so꼲u꼴. 꼉ymi!
1083. Bir dal kanırtmak.

Bi dal g꼁꼴ırdm꼁g.

- Filan adam evel f꼁꼲iri꼴 te꼲i, dilenemez bi dilenciydi. D꼢vleti꼴 gapısına dayandı; 꼁llem 꼐ddi, gullem 꼐ddi bi dal g꼁꼴ırddı şindi yı꼲ılmaz bi gişi 꼰꼁lına geldi.
1084. Bir dalda durmamak.

Bi dalda durmam꼁g.

- M꼃med evel gal꼐yçılık 꼐ddi, s꼠na nalbadlıg 꼐ddi, d꼃 sona semercilig 꼐ddi. O bi dalda durmaz 꼲ı.

- M꼃med evel 꼶ilimcilig 꼐diydi şindi nişley ola?

- N꼈n sen M꼃med'i bilme꼴 mi? O bi dalda durmaz 꼲ı. S꼃 꼰꼁꼴gı işini sayiym?

1085. Bir de ki.

Bi d꼐 꼲i.

- İsrar 꼐dme ben M꼃medgil'i꼴 b꼢n꼲ü toblantılarına gatılm꼐ycım. "Niye?" d꼐rse꼴: Bi d꼐 꼲i g꼐ddim; orda sevdiglerim g꼁der sevmediglerim de var, onnarnan ganuşsam bi ç꼐şid, gonuşmasam bi ç꼐şid. E꼴 꼐yisi toblantını꼴 dadı bozulması꼴, ben de g꼐dm꼐ym.
1086. Bir değil, beş değil; Hakk'a yaraşır iş değil.

Bi d꼈l, b꼐ş d꼈l; 꼩꼁꼲'a yaraşır iş d꼈l.

- Yanı seni꼴 bize yabdıgları꼴, v꼐rd꼒꼴 zerallıglar az d꼈l h꼂! Sabır 꼐diyg sabır 꼐diyg. Bunu꼴 da bir hödudu, sı꼴ırı var. Artıg utanmalısı꼴. İnov! Bir d꼈l, b꼐ş d꼈l; 꼩꼁꼲'a ya꼲ışan iş d꼈l.
1087. Bir deliğe işemek, bir deliğe sıçmak.

Bi del꼈 işemeg, bi del꼈 sışm꼁g.

- Memig'nen Hösiyn'i b꼃 s꼢leme꼴. Biri ne yapiysa öt꼈 de 꼁ynisini yapiy, heb biribirini goll꼐ylar; dayıma her꼶eş 꼰꼁gsız genner 꼰꼁glı. İ꼶isi de bi del꼈 iş꼐yb bi del꼈 sıçiylar. Suc bunnarı garş꼂 alıb adam y꼐rine goyanda.
1088. Bir deliye bir muska yeter.

Bi deliye bi musga y꼐ter.

1089. Bir demlik.

Bi demlig.

- Yabmiya, yabmiya iş 꼐p꼐y birigdiydi. G꼁ral v꼐rdim o gün işe oturdum, 꼶꼁gmamiya bi demlig bitirdim, çog şü꼲ür ondan da gurtuldum.
1090. Bir dereyi yağ, bir dereyi bal etmek.

Bi der꼐y y꼁ğ, bi der꼐y bal edmeg.

- Ortada h꼐çbi ş꼐y yog, yal꼔z bi işi꼴 yapılması için 꼶arlı mı, zerallı mı d꼐yn atıb tutiy꼲an bizden y꼒n 꼰ey꼐cannı biri işi꼴 derinn꼒ne girmeden bi der꼐y y꼁ğ, bi der꼐y bal 꼐ddi. "Hele işi zemana bır꼁꼲ıb 꼐yce düşüneg." d꼐yn mevzuy gapaddıg.
1091. Bir dilim kuyruk.

Bi dilim guyrug.

- O görd꼢müz gız Maşallah y꼒n gözel, boy bos y꼐rinde, sülün 꼶imi, endamı 꼲oş, gözellignen yarış 꼐diy. Bi dilim guyrug.
1092. Bir dost pazarlığı etmek.

Bi dosd bazall꼒 꼐dmeg.

- O adam s꼃 d꼐meg malı bahalıya saddı, 꼐꼰! Dur da b꼁g ben de genniynen bi dosd bazall꼒 yapiym da görsü꼴.
- Ben M꼃med'den y꼒n memnunum, Allah da genninden ırazı ossu꼴. Genninden ald꼒m hemin fiyed yönünden hemin de g꼁lite yönünden 꼐yiydi. 꼄꼴niy꼁c꼃꼴ız bi dosd bazall꼒 꼐ddig.
1093. Bir duvar yıkmak.

Bi duvar yıgm꼁g.

- Avrad! Hele bi ş꼐yler düşün de bi duvar yı꼰꼁g b꼃lım.
1094. Bir düzdüreceği olmak.

Bi düzdürec꼈 olm꼁g.

- Bu adam b꼃 y꼒n y꼁꼲ınnıg gösderiy, yanıma fazla so꼲uliy. He'r꼁lda bi düzdürec꼈 var.
1095. Bir ekmeğini on adamla paylaşmak.

Bi egm꼈ni on adamnan paylaşm꼁g.

- M꼃med h꼐çbi ş꼐yini 꼶imseden s꼁glamaz, esirgemez; bi egm꼈ni bileme on gişiynen paylaşır.
1096. Bir ekmekle aç, bir ekmekle tok olmak.

Bi egmegnen ac, bi egmegnen dog olm꼁g.

- Bizim bundan s꼠na dü꼴yadan ne beglentimiz olur 꼲ı? Çog şü꼲ür günümüz geçiy. Bi egm꼈nen aç, bi egm꼈nen dogug.
1097. Bir elcek içine kaçırmak.

Bi elceg içi꼴e gaçırm꼁g.

- Bu adama y꼒n üzüliym. Düveni açdı amma b꼁꼲iym da sadd꼒 malları꼴 migdalları azalmiya başladı. "Bu neden?" d꼐yb gennini sı꼲ışdırdım. M꼈erse sermiyeden birezini b꼂zına geçirmiş, parasını bi elceg içine gaçırmış. Gul꼃nı 꼐yi çe꼲ib yol gösdeddim.
1098. Bir eli kan, bir eli katran.

Bi eli gan, bi eli gatıran.

- Ben size dayıma d꼐ym 꼲i bu adama digg꼁d 꼐di꼴, fazla samimi olma꼴, ort꼁glıg bi ş꼐ylere s꼁꼲ın girişme꼴, onu görd꼢꼴üz y꼐rde yol꼠zu d꼈şi꼴. "Niye?" d꼐rsez onu꼴 bi eli gan, bi eli gatıran. Size faydası d꼈l dayıma zeralı do꼲unur.
1099. Bir eli yağda, bir eli balda.

Bi eli y꼃da, bi eli balda.

- M꼃med'e göre ne var? Bi eli y꼃da, bi eli balda. Sen genni 꼰꼁lı꼴a b꼁g da derd꼈 yan.
1100. Bir eşekliye var, bir sıpalıya varma.

Bi eşşegliye var, bi supalıya varma.

1101. Bir eşekliye varmaz, iki eşekli de onu almaz.

Bi eşşegliye varmaz, i꼶i eşşegli de onu almaz.

- Kıza çog isral 꼐ddim. B꼁g bu adam birez fı꼰꼃re olabilir. F꼁g꼁d 꼁glı başında d꼐dim di꼴nedemedim. "Bi eşşegli, ben buna varmam, filan adam i꼶i eşşegli ona varırım." d꼐di. O adam da gennini alm꼐y.
1102. Bir evden bir ölü çıkacak demişler, herkes azabın yüzüne bakmış.

Bi evden bi ölü çı꼲ıcı d꼐mişler, her꼶eş azabı꼴 yüzüne b꼁gmış.

- Bu insannar ne t꼃flar. Ölümü꼴 her ş꼐y uçun geçerli ve gerçeg old꼠nu g꼁ti suredde bildigleri 꼰꼁lda gene de ölm꼐y isdemez, y꼐rlerine başgalarını꼴 ölmesini isdeller. Gusüre b꼁gması꼴nar genner de ölücü, biz de ölücüg. Y꼐rimize başgaları ölm꼐yci 꼲i.
1103. Bir evin kızı, bir evin gelini.

Bi evi꼴 gızı, bi evi꼴 gelini.

- Ben gelin old꼠mda b꼐yle miydim? Bi evi꼴 gızı, bi evi꼴 geliniydim. Şindi ne babamgil galdı ne de gayınbabamgil galdı. Herifimnen, uş꼁glarımnan galdım. S꼁ğossu꼴nar b꼁 gıymad v꼐riyler, her zeman ziyaretime geliyler.
1104. Bir geldi eski hasırı attı.

Bi geldi, esgi 꼰꼁sırı addı.

- Gelinimiz 꼐yi, görgülü y꼐ri꼴 gızı old꼠nu hemene belli 꼐dib evd꼈 esgi 꼲alı, 꼶ilimleri꼴 y꼐rine gennini꼴 c꼒zind꼈 getirdigleri 꼁cerlerini yog d꼐digse de aşdırdı.
- Allah onu 꼶imseni꼴 başına v꼐rmesi꼴. 꼑mize geldi, 꼁llem 꼐ddi gullem 꼐ddi; evi꼴 otur꼁glı, sözü y꼐r eden, di꼴nenenneri bi tarafa addırıb genni baş 꼶öşiye geçib oturdu.
1105. Bir gün peynir, bir gün lor, bir gün de bizi deliğe kor.

Bi gün p꼐ndir, bi gün lor, bi gün de bizi del꼈 gor.

- Temam biliyg, ze꼴gins꼒z, davar sürüler꼒z var da bollug içinde olm꼂za r꼁men her gün p꼐ndir, lor yime꼴izi h꼐ç tavsiye 꼐dmem. Digg꼁d 꼐di꼴 꼰꼁yvani piroteyin fazlal꼒 sona size zeral v꼐rib z꼐hirl꼐yb öte dü꼴yiya çabıg g꼐dm꼈ze sebab olabilir h꼂!
1106. Bir haneği el derse kapını örtersin; evladın derse hangi yere gidersin?

Bi 꼰꼁n꼈 꼐l d꼐rse gap꼒 örtersi꼴; evladı꼴 d꼐rse 꼰꼃ra g꼐dersi꼴?

- "Evlad göt 꼁rgısı."d꼐yn boşa d꼐memişler. 꼉l s꼁 bi yavan söz d꼐se gap꼒 örtüb içeri girersin amma evladın s꼁 yavan 꼰꼁negler gonuşd꼠nda ne 꼶imsiye s꼢liyebilir ne de şi꼲ayed 꼐debilirsi꼴.
1107. Bir haneği söyleyenden (veya verenden) çok dinleyen (veya alan) uz gerek.

Bi 꼰꼁n꼈 s꼢liyenden (veya verenden) çog di꼴niyen (veya alan) uz gereg.

- Bu adam ne d꼐di bi tüllü 꼁꼴niyamadım.

- O adam şunnarı şunnarı 꼁꼴naddı, d꼐di de sen 꼁꼴niyamadın.

- 꼉yvallah sen benden d꼃 꼐yi 꼁꼴nadı꼴, hemin b꼃 da 꼁꼴naddı꼴.

1108. Bir hanekti geldi geçti de, başının fesini mi aldı kaçtı?

Bi 꼰꼁negdi geldi geşdi de, baş꼘y꼴 fesini mi aldı gaşdı?

- Adam bu 꼰꼁negleri s꼢ledi d꼐yn n'꼃der düşüniysi꼴 onu yal꼔z s꼃 d꼈l her꼶eşe s꼢ledi de sen niye alıny꼴. Gaf꼂 yorma. Bi 꼰꼁negdi geldi geşdi de başiy꼴 fesini mi aldı gaşdı 꼲ı?
1109. Bir harman buğday için huyundan vazgeçmemek.

Bi 꼲arman b꼤da uçun 꼲uyundan vazgeşmemeg.

- B꼁g bu yabdıgları꼴ı ter꼲꼐derse꼴 s꼃 çog gözel işler v꼐riym, hemin sen gazan hemin ben gazaniym.
- Seni꼴 bu sözleri꼴 꼐yi, hemin de sözü꼴de durursu꼴 da gusüre b꼁gma seni꼴 bi 꼰arman b꼤da꼴 uçun 꼲uyumdan vazgeçemem.
1110. Bir hatır, iki hatır; üçüncüsünde vur yatır.

Bi 꼰꼁tir, i꼶i 꼰꼁tir; üçüncüde vur yatır.

- Seni꼴 꼐ddigleri꼴 çog oliy h꼂! Birincide 꼰꼁tiri꼴i saydıg, i꼶incide gene 꼰꼁tiri꼴i saydıg, üçüncüde y꼐ter artıg seni vurur y꼐re yatırırım ha!
1111. Bir hindi için bir Hindistan'ı harap etmiş, o da içinde bulunmamış.

Bi hindi uçun bi Hindisdan'ı 꼲arab 꼐dmiş, o da içi꼴de bulunmamış.

- Bu adama döşür, tobla; içinden arad꼒mızı da bul d꼐yesi꼴. 꼵esin işi tersine 꼁꼴nar yahud 꼐yi 꼐diym d꼐y꼲en e꼴 꼶ötüsü olanı beşarlar. Gennini꼴 bozd꼠nu gırg gişi gırg günde düzeldemez. Üsdelig arad꼒 da bulunamaz. Bi hindi uçun bi Hindisdan'ı 꼲arab 꼐der de ne yazzıg 꼲ı arad꼒nı da bulamaz.
1112. Bir ipini çeksen kırk yamalığı dökülür.

Bi ipini çegse꼴 kırg yamal꼒 dö꼲ülür.

- Üsdünd꼈 g꼐yeceni꼴 ire꼴gi, b꼢gl꼢, di꼲işi hepisi ayrı ayrı 꼂lem olan yamalıgları var. Üsdelig y꼒n de 꼐yi di꼲ilmiş 꼶imi ibl꼒ni꼴 birini çegsen gırg yamal꼒꼴 al꼐yc꼒 y꼁rp꼁g 꼶imi y꼐llere dö꼲üliy.
1113. Bir ipte oynamamak.

Bi ibde oynamam꼁g.

1114. Bir işi bil, ama işleme.

Bi işi bil, amma işleme.

1115. Bir it bir kışı geçirir ama gel de onu derisine sor.

Bi id bi gışı geçirir amma gel de onu derisine sor.

- O yogl꼠꼴 gözü 꼶ör ossu꼴. O f꼁꼲ir fu꼰꼁re gışın y꼁꼰꼁c꼁g, yiyeceg, g꼐yeceg, yat꼁c꼁g azl꼒ndan neler çe꼲iyler. G꼐riden b꼁gm꼐ynan olmaz; "Bi id bi gışı geçirir amma gel de onu posduna sor." sözünü incele. İçlerine gir de b꼁g, ne d꼐nd꼒ni anca o zeman 꼁꼴narsı꼴.
1116. Bir it bir kışı geçirir ama yediği soğuğu kendi bilir.

Bi id bi gışı geçirir amma yid꼒 s꼠gu genni bilir.

1117. Bir it kıçı çıkartmak.

Bi id gıçı çı꼲arm꼁g.

1118. Bir kabına koyamamak.

Bi gabına goyam꼁m꼁g.

- Seni꼴 bild꼒꼴 mesel꼐y i꼶'꼁fdadır ölçiym biçiym; doliya goym alm꼐y, boşa goym dolm꼐y. N'꼐dec꼈mi bilem꼐ym, d꼃 bi gabına goyamadım.
1119. Bir kantar balla yenmez.

Bi gantar balnan yinmez.

- Allah bunnarı꼴 s꼃blerine yardım 꼐yliye. Ne gözelliglerinde, ne d꼐diglerinde, ne g꼐ydiglerinde ne de 꼰꼁re꼶edlerinde gözell꼒꼴 g'si var. Bi gantar balnan da yinecegleri bile yog!
1120. Bir kantar baruta bir ateş basmak.

Bi gantar barıda bi ataş basm꼁g.

- Babasından gennine meres galan, şindi꼲i par꼐ynan gan deyerind꼈 o 꼁r꼂ziy bi öv꼲꼐ynen yog b꼂sına sadmış. V꼁꼲! Yazzıg 꼐dmiş! Bi gantar barıda bi ataş basmış d꼐sene꼴.
1121. Bir karara bir Allah.

Bi g꼁rala bi Allah.

- B꼃 b꼁꼲ı꼴 da gafazı fazla yorma꼴. İnancımıza göre her꼶eşi꼴 g꼁ralı zemana göre d꼈şir de Allah'ı꼴 g꼁ralı, guralı h꼐ç d꼈şmez. Bi g꼁rala bi Allah!
1122. Bir karında yatmış, bir memeden emmiş.

Bi garında yadmış, bi memeden emmiş.

- H꼁yred yav! İ꼶i gardaşdan Ali b꼃rıb ç꼃rıb ortal꼒 yatışdırdı, barışdırdı, d꼃nesi'ün gardaşı Veli'yse başga bi niz꼃nı꼴 ortasında onu꼴 s꼁꼲alını sıvadı, öt꼈ni꼴 yüzünü öbdü her꼶eşi barışdırdı. İ꼶isini꼴 de çabası ortal꼒 barışdırma oldu ya! Ne de ossa bi garında yatmış bi memeden emmişler. 꼄ferim gennere.
1123. Bir karış, bir süngüç.

Bi garış, bi sü꼴güc.

- Fısılı 꼁şşıg oynadıg. Cızzıgdan çı꼲ard꼒m 꼁şş꼒꼴 uz꼁gl꼒 benim ölçümnen bi garış bi sü꼴güc geldi, M꼃med'i꼴 ölçüsüynen bi garış bi sü꼴güc bi b꼁rm꼁g geldi.
1124. Bir kaşık biberin var, her şeyden haberin var.

Bi gaşıg büberi꼴 var, her ş꼐yden 꼰꼁beri꼴 var.

- Bu var ya bu! Az d꼈l h꼂 genninde olub da milledde olmiyan aziycıg ş꼐yden isdediglerinde az az v꼐riy; v꼐riy de bunu꼴 yanında her꼶eşi꼴 꼃zından bi ş꼐yler alıb öt꼈lere y꼐tişdiriy. Milled de gennini y꼁꼲ın bilib her ş꼐ylerini 꼁꼴nadiy. Bütün 꼰꼁beller genninde toblaniy.
1125. Bir kıçını dışarda koymak (veya bırakmak).

Bi gıçını dışarıda goym꼁g (veya bır꼁gm꼁g).

- 꼙lum b꼁g bu semeri çog 꼐yi yabmışı꼴 da yal꼔z ön gaşını꼴 yan'꼃cını niye sırımnan işlememiş bi gıçını dışarda gomuşu꼴?
1126. Bir kıçlı çıkarmak.

Bi gışlı çı꼲arm꼁g.

- Ben bu işi 꼁꼴niyamadım. 꼩꼁sabım m꼐ydanda. Şu g꼁der al꼁c꼁glıyım amma yabdıgları 꼰꼁sabnan beni bi gışlı çı꼲ariylar.
- B꼁gdım bi uf꼁g galabalıgda 꼃z dalaşı ediylerdi, s꼠na d꼢şe tutuşdular. Uz꼁glaşiym d꼐dim beni y꼁꼲aladılar, "N꼈n bizi s꼐yr꼐diy꼴, aralam꼐y꼴, di꼴nem꼐y꼴, 꼰꼁꼶emlig 꼐dm꼐y꼴?" d꼐yn suçladılar; beni bi gışlı çı꼲ardılar. Bi d꼃 oradan geşmiye töbe 꼐ddim.
1127. Bir kız bir anaya gerek.

Bi gız bi aniya gereg.

- Gızı olmiyan anaları꼴 derdleri, gennernen bilabar mezara g꼐der d꼐ller. 꼩꼁gsız da d꼈ller yanı. Ana genni derdini 꼠luna d꼈l de anca gızına açabilir. Onu꼴 uçun bi gız bi aniya gereg.
1128. Bir kız doğarsa taşlar duvarlar ağlar.

Bi gız doğsa daşlar, duvarlar 꼁lar.

- Evelden analar gız d꼠rduglarında herifleriynen bilabar üzülüllermiş; S꼁꼴꼲ı daşlar duvallar gennernen bilabar 꼃larmış. Şindi ille e꼴 az birer gızımız ossu꼴 d꼐y çabal꼐ylar da Allah'ı꼴 t꼁gdiri n꼐yse o oliy.
1129. Bir kibrit, bir kötü komşudan iyi.

Bi 꼶irbid, bi 꼶ötü gonşudan 꼐yi.

- Ev d꼈l evran d꼐ller, aslında çog 꼰꼁glılar. N'꼁der alırsa꼴 al evi꼴 꼈s꼒 bi tüllü bidm꼐y. Bi 꼶irbid ne 꼲i? Sende olmad꼒 꼶imi gonşudan isd꼐ysi꼴. O gonşu 꼶ötüyse bu yogl꼠 her꼶eşe s꼢l꼐yb carıs malamad 꼐diy. B꼁g! Bi 꼶irbid bile 꼶ötü gonşudan 꼐yi.
1130. Bir kimsenin ölüsü, bir başka kimsenin dirisi olmak.

Bi 꼶imseni꼴 ölüsü, bi başga 꼶imseni꼴 dirisi olm꼁g.

- Filancanı꼴 evinde işlerini dutiydım amma ne yüzüm güliydi, ne de gannım doyiydı. S꼠na M꼃med'꼃nı꼴 yanına girdim. Çog şü꼲ür gannım doyiy, yüzüm güliy. Evel꼲i y꼐ri꼴 ölüsiydim, M꼃med'꼃gili꼴 dirisiym. 꼩꼁lıma çog şü꼲ür.
1131. Bir kiprit için bir avrat boşamak.

Bi 꼶irbid uçun bi avrad boş꼁m꼁g.

- 꼉lde ne herifler var! Filanı꼴 herifi 꼶irbidi y꼒n fazla gullaniy d꼐yn avradını boşamış.
1132. Bir kuş bir çalıya sinlendi.

Bi guş bi çalıya si꼴nendi.

- Mısdıg filan 꼁ğanı꼴 yanında başı y꼐rde çalışmiya başlamış. Ne 꼶imse gennine garışiy, ne genni 꼶imsiye garışiy. P꼈h ne gözel. Bi guş bi çaliya si꼴nenmiş geçinib g꼐diy.
1133. Bir lokma.

Bi logma.

1134. Bir mahallenin deli kızı, başka bir mahalleye akıllı gelin diye gelir.

Bi m꼃lleni꼴 deli gızı, başga bi m꼃lliye 꼁꼲ıllı gelin d꼐yn gelir.

- Hanı g꼁derde varsa düyür g꼐dilen gızı꼴 aşırı 꼰꼁re꼶edleri, sözleri garşiya gözel gelebilir, 꼲oşlarına g꼐debilir. Allah'ı꼴 da tagdiri b꼐yl꼐yse oranı꼴 delimseg gızı başga bi m꼃lliye 꼁꼲ıllı d꼐yn gelin gelebilir.
1135. Bir malın değeri olmaz, alanla satanın dalap olmasına bağlı.

Bi malı꼴 deyeri olmaz, alannan satanı꼴 dalab olmasına b꼃lı.

- B꼃 çog gereg olan bi ş꼐yi geçennerde bi satıcıda gördüm. 꼵꼐şge d꼐mez ol꼐ydım "Bunu çog aradım aha şindi sende buldum, hemen alırım." d꼐dim. Satıcı 꼰꼁lımı bildi ya; 꼁y꼃nı basdı, ne d꼐dimse fiyedden düşmedi. Mecburen o fiyedden aldım.
1136. Bir malın ne eceli var, ne fiyatı var; sahibinin şansına bağlı.

Bir malı꼴 ne 꼁celi var, ne fiyedi var; s꼃bini꼴 şansına b꼃lı.

- Geçennerde 꼁ğacdan toblad꼒m m꼐yvaları bazara götürdüm. O m꼐yvadan bazarda çog az old꼠 꼰꼁lda fiyedi y꼐n düşüg. S꼠niya galırsa ular d꼐yn mecbur galıb düşüg fiyede saddım. Çog d꼃 d꼈l d꼃 dün bazarda ayni maldan çog old꼠 꼰꼁lda fiyedi yüsseg satıliydı. Boşa d꼐nmemiş. "Bi malı꼴 ne 꼁celi var, ne fiyedi var; s꼃bini꼴 şansına b꼃lı." d꼐yn.
1137. Bir minderlik yer bırakmak.

Bi mindellig y꼐r bır꼁gm꼁g.

- N'꼃der 꼰꼁glı ossa꼴 da garşiy fazla y꼐re vurma! Bell'olmaz irelde yüz yüze b꼁꼲ıc꼔z, döşşe꼴e oturucu, gene de bi mindellig y꼐r bır꼁g.
1138. Bir obanın delisi bir obaya akıllı gelir.

Bi obanı꼴 delisi bi obiya 꼁꼲ıllı gelir.

- Filan y꼐rde bulunan herife deli d꼐yler, saşma gonuşiy d꼐yler de amma digg꼁d 꼐diyg 꼰꼁negleri heb y꼐lli y꼐rinde. Onnara do꼲und꼠, işlerine gelmed꼒, genneri ikaz 꼐dd꼒 uçun adını deliye gomuşlar. Aslında y꼒n 꼁꼲ıllı gonuşiy.
1139. Bir oğlan, bir kız doğurmak.

Bi 꼠lan, bi gız d꼠rm꼁g.

- M꼃murlug imt꼃nına girdim; bi 꼰꼁fda s꼠na netiyce bell'olucu d꼐ndi. O bi 꼰꼁fda geşdi amma gel de b꼃 sor n꼐rd꼐yse bi 꼠lan bi gız d꼠rdum.
1140. Bir osuruk bin doktora bedel.

Bi osurug bi꼴 dogdura bedel.

- S꼃 no꼲udu, fasliy꼐y, turpu, sovanı çog yiyb 꼁r꼲asından s꼠g suyu bol iç d꼐yen oldu mu 꼲ı b꼐yle gannı꼴 şiş, etirafda dığıl dığıl döniysin. S꼃 d꼐ym mi g꼐d 꼶imseni꼴 olmad꼒 y꼐rde 꼐yi bi osur, gannı꼴d꼃 gazları çı꼲ard; 꼐y'olursu꼴, bi ş꼐yi꼴 galmaz. Boşa d꼐memişler "Bi osurug bi꼴 dogdura bedel." d꼐yn.
1141. Bir pire için bir yorgan yakılmaz.

Bi bire uçun bi yorgan y꼁꼲ılmaz.

- B꼁g 꼠lum! Avradı꼴 bi 꼁gsilig 꼐ddi d꼐yn hemen boşamiya k꼁gma, yazzıg i꼶i uş꼁g m꼐ydanda mı galıcı? Bari onnara acı da avradı꼴ı dadlılıgnan yola getir. Bi bire uçun bi yorgan y꼁꼲ılmaz h꼂!
1142. Bir rüzgârdı geldi geçti de başının fesini mi aldı kaçtı?

Bi rüz꼨ardı geldi geşdi de baş꼘y꼴 fesini mi aldı gaşdı?

- S꼃 n'oliy 꼲ına? Zerall꼒꼴 hepisi bize geldi. Sen 꼐yle üzülüb de genn꼒 heder 꼐dme. Bi rüzĝardı geldi geşdi de seni꼴 başiy꼴 fesini mi aldı gaşdı 꼲ına?
- H꼐ç genn꼒 fazla üzme. Bunnar heb gelib geçici ş꼐yler. Bi rüzĝardı gelib geşdi, başiy꼴 fesini alıb götürmesi꼴. Sen seni bır꼁gma h꼂!
1143. Bir sehel.

Biss꼈l.

- Sen eve g꼐d, biz biss꼈lden gelirig.

- Yazd꼒m yazı biss꼈l b꼐yl'oldu.

- Sabıll'ol da aha bisselden izin alır gelir.

1144. Bir sene uşak senesi, bir sene yemek senesi.

Bi sene uş꼁g senesi, bi sene yimeg senesi.

- Sen s꼃 digg꼁d 꼐d de her yıl uş꼁g d꼠rmamiya çalış. Y꼠sa çabıg çö꼲ersi꼴. Bi yıl uş꼁g d꼠r, bi yıl gaygısız yime꼴i yi de vücudu꼴 y꼐rine gessi꼴; uş꼁꼴ı s꼠na d꼠r h꼂.
1145. Bir söyle iki dinle.

Bi s꼠le i꼶i di꼴ne.

- S꼢lenenneri çog di꼴ne, s꼢liyec꼈꼴i az s꼢le, 꼶ims꼐y bıgdırma. Yanı i꼶i di꼴ne bi s꼢le.
1146. Bir şeyi Hacı Durmuş'a söylemek (veya Dursun'a).

Bi ş꼐yi 꼩꼁ci Durmuş'a s꼢lemeg (veya Dursun'a).

- Misafirimize çay s꼢ledig d꼃 gelmedi M꼃med y꼠sa Dursun'a mı s꼢ledi꼴?
1147. Bir şeyi (veya kâr'ı) öğren de duvar deliğine tık.

Bi ş꼐yi (veya 꼶ar'ı) örgen de duvar del꼒ne dıg.

- "İşime yaramiyanı örgenib de n'꼐dicim?" d꼐yn umursamazlıg 꼐dme. Eli꼴den geld꼒 g꼁der örgen bi duvar del꼒ne dıg. B꼁꼲arsı꼴 bi gün gereg olur. S꼃 bulunmuş 꼶imi gelir.
1148. Bir tane vardı geceden, bir tane daha geldi bacadan.

Bi tene vardı g꼐ceden, bi tene d꼃 geldi pacadan.

- Millede 꼰꼁ber 꼁꼴nadm꼁gdan artıg gaf꼐y yiyciydig 꼲i bi gişi gelib o da bi ş꼐yler sormaz mı? Satilem birini꼴 sorularından bıgdiydıg; pacadan gelmiş 꼶imi bu da duzu büberi oldu.
1149. Bir tane vursan yarısı boşa gider.

Bi tene vursa꼴 yarısı boşa g꼐der.

- Şuna b꼁g yav! Annacımda vır vır gonuşub gafamı şişiriy. Y꼐ter d꼃 hösm꼐yci꼴 mi d꼐yb bi tene vursam yarısı boşa g꼐dici.
1150. Bir tekiz.

Bi te꼲iz.

- M꼃med uçun bi ev almiya g꼐ddig, 꼐yle t꼁gside filan girmedi; bi te꼲iz parasını öd꼒yb hemen aldı.
1151. Bir tepikte gitmek (veya gidip gelmek).

Bi depigde g꼐dmeg (veya g꼐dib gelmeg).

- 꼄li! Seni꼴 hemin 꼁y꼃꼴 çabıg, hemin genşsi꼴 y꼐ri şu par꼐y dayı꼴a bi depigde v꼐r de gel.
1152. Bir topak karı

Bi top꼁g g꼁ri.

- Benim genşl꼒ni bild꼒m Necibe d꼈z꼐y dün gördüm. 꼉ytene çögmüş, s꼁꼴꼲ı bi top꼁g g꼁ri olmuş.
1153. Bir topak koca.

Bi top꼁g goca.

- Yaşına b꼁gmadı, durmadan 꼁ğır işleri dudmiya k꼁gdı; n'꼃der digg꼁dini çegmeg isdedimse sözümü di꼴nemedi. So꼴ucunu mu d꼐ys꼔z? Bi top꼁g goca oldu.
1154. Bir topal bit erindiği gecede elli yastık gezer.

Bi topal bid erind꼒 g꼐cede elli yasdıg gezer.

- Allah gennine "dur" d꼐memiş 꼲i. Bu s꼁꼲adl꼒nan her y꼐re, her ş꼐ye y꼐tişiy; ya s꼃lam oss꼐ydı ne yapardı bilem꼐ym. Gol꼐yna d꼐memişler: Bi topal bid erind꼒 g꼐ce elli yasdıg gezermiş!
1155. Bir torba cıvata.

Bi torba cıvata.

- Benim bu ma꼲in꼐y bu fiyede almiya param y꼐dmez. Altı üsdü ne 꼲i? Bi torba cıvata ol꼁r꼁g gör de ona göre fiyed isde.
1156. Bir yakadan baş çıkarmak.

Bi y꼁꼲adan baş çı꼲arm꼁g.

- 꼄ferim bunnara. Ne gözel geçiniyler, düşman çadladiylar. Allah nazardan esirgesi꼴. Hepisi bi çatı altında d꼢şsüz, d꼃vasız, sesleri, solugları, çıtırıgları çıgmadan yaş꼐ylar.
1157. Bir yanı fırın, bir yanı curun.

Bi yanı fırın, bi yanı curun.

- Egseri oyun oyniyan uş꼁glar çog su içeller, onu 꼁꼴n꼐ym da s꼃 n'oliy 꼲ı? Durmadan su isd꼐y꼴. Bi yanı꼴 fırın, bi yanı꼴 curunmuş 꼶imi. Bari su gabını yan꼂 goy꼁g da gurtul꼁g.
1158. Bir yanı yayla, bir yanı böyle.

Bi yanı yayla, bi yanı b꼐yle.

- Filan m꼃lleni꼴 mıgdarı hö꼶ümeti꼴 "Ahaliye d꼃d." d꼐y v꼐rd꼒 꼶ömürü b꼁zi 꼁ylelere az, b꼃zi 꼁ylelere çok v꼐rib 꼰꼁ll꼐dmiye çalışmış. Bu yabd꼒 iş 꼁yib d꼈l mi? Mıgdarı꼴 yabd꼒 bi yanı yayla, bi yanı b꼐yle 꼶imi bi ş꼐y oldu.
1159. Bir yere Anteplinin biri az, ikisi çok olur.

Bi y꼐re 꼄nteblini꼴 biri az, i꼶isi çog olur.

1160. Bir yerin bir abtalı olur.

Bi y꼐ri꼴 bi abdalı olur.

- Bunnar 꼶im yav! H꼐ç görmed꼒m, tanımad꼒m 꼶imseler gelib yardım isd꼐yler. Şunnarı guvala꼴 g꼐dsi꼴ner. Bi y꼐ri꼴 bi abdalı olur. Tanıd꼒m, 꼰꼁gg꼁ten 꼐hdiyacı olannara yardım 꼐dd꼐mi bilm꼐ymis꼔z 꼲i?
1161. Bir yıl pah yılı, bir yıl tah yılı, bir yıl peh yılı.

Bi yıl pah yılı, bi yıl t꼁h yılı, bi yıl p꼒h yılı.

Siz siz olu꼴 b꼁ğı digmiye 꼰꼁vas 꼐dme꼴. 꼇r digmiye 꼶꼁꼲ars꼂z ilg yıl y꼐şermesini görürs꼢z; i꼶inci yıl aziycıg üzümü olur, onu da guşlar, 꼰꼁yvannar size yidirmez; 꼈r tımarı 꼐yi, y꼐ri de gözelse üçüncü yıl birez birez üzümünü yimiye başlars꼔z.
1162. Bir yiğit, üç kilit istemek.

Bi y꼘d, üç 꼶ilid isdemeg.

- Ben bu d꼈şigligleri 꼁꼴niyam꼐ym. Evelden bi gız isdeniy꼲ene bilillerdi 꼲i gayınbabanı꼴 evini꼴 bi gözüne gelin g꼐dici; göv꼈 de gayınbab꼐ynan bilabar çalışıcı. Şindi her ş꼐y d꼈şdi. 꼙lanı꼴 꼁rabası, düveni, evini꼴 olmasına b꼁꼲iylar.
1163. Bir yol doğmak.

Bi yol d꼠m꼁g.

- Biliym sen de boş gezmeden 꼐yice canı꼴 sı꼲ıliy da, m꼁r꼁g lanma y꼁꼲ında s꼃 bi yol doğiy. İşi꼴 olucu, çalışıcı꼴, sı꼲ıntıdan gurtulucu꼴.
1164. Bir yumup on dökmek.

Bi yumub on dögmeg.

- 꼄li'ni꼴 gızına geçen gün o꼲ulda h꼐ç 꼁l꼁꼲ası olmad꼒 꼰꼁lda "Ar꼲adaşını꼴 g꼁lemini aldı." d꼐yn ifdira 꼐dmişler. Oturmuş 꼃l꼐y, bi yumub on on dö꼲üy, "Ben almadım, 꼰꼁berim de yog." d꼐yn y꼐min billah 꼐diy.
1165. Bir yüzü it, bir yüzü adam.

Bi yüzü id, bi yüzü adam.

- Filanciya bi işim düşdü. Sen 꼐yi taniysı꼴, hemin de gonuşugl꼠꼴 da var. Acıg gennine benden yanı s꼢le de bi z꼃med yardımcı ossu꼴. - B꼃 başga bi ş꼐y d꼐 yapiym amma ondan biş꼐y isdedme. Onu꼴 bi yüzü id, bi yüzü adam. Ne zeman ne yap꼁c꼃 bell'olm꼐y, bi 꼰꼁neg s꼢ler de s꼠na gırılırım.
1166. Birbirimizin ağzına tükürsek karnımız doyar.

Biribirimizi꼴 꼃zına tü꼲ürseg gannımız doyar.

- Birez m꼃de bulandırıcı 꼶imi 꼰꼁neg de bu söznen burada g꼁n꼃d s꼁bi olm꼐y, az bi yimegnen garınnarının doy꼁c꼃nı 꼁꼴nadiy.
1167. Birbirinden aşağı kalır yanı olmamak.

Birbirinden 꼁şş꼃 galır yanı olmam꼁g.

1168. Birbirinden yüzü kara yavrularım.

Biribirinden yüzü gara yavrılarım.

- B꼢n evi daşiycıg hep꼔z de seb꼁hl꼐yn burda olu꼴 d꼐dim. Sen işi꼴i mahana 꼐ddi꼴, sen o꼲ula g꼐dec꼈꼴i söl꼐di꼴, sen 꼁meliyet꼒 mahana 꼐ddin, sen y꼐riy꼴 uz꼁g old꼠nu s꼢ledi꼴. Maşallah biribirinden yüzü gara yavrılarım benim.
1169. Birbirine böğrü delik olmak.

Biribirine börgü delig olm꼁g.

- Şu Veli'ynen Mem꼒꼴 biribirine davranışlarına h꼐ç 꼁glım 꼐rm꼐y. Hemin biribirine 꼶ötü 꼶ötü b꼁꼲iylar, hemin de biribillerinden h꼐ç ayrılm꼐ylar? Her 꼰꼁lda bunnarı꼴 biribirine börgleri delig.
1170. Birçok kimseler gördüm ama sana selam olsun.

Biçog 꼶imseler gördüm amma s꼃 selam ossu꼴.

- M꼃zacı M꼃med üc günde h꼐ç uyumadan İstanbul, 꼄꼴gara, Tırabızon'a g꼐dib siparişlerini alıb gelmiş. Biçog iş t꼁gib 꼐den adam gördüm amma M꼃med'e selam ossu꼴.
- Şindi bütün inş꼂d yapannarı꼴 dayreleri ellerinde gald꼒 꼰꼁lda filan müt꼁yid 꼁llem 꼐dmiş gullem 꼐dmiş elinde bi dayre galm꼁m꼁g üzere hemin de piyaseden bahaliya hepisini sadmış. O g꼁der inş꼂dcı gördüm amma o adama selam ossu꼴.
1171. Birden çıkan bine yayılır.

Bir'den çı꼲an bi꼴'e yayılır.

- N'olmuş d꼐yn h꼐ç m꼁raglanm꼐ym. Nası ossa birden çı꼲an bi꼴'e yayılır. Acıg ben de s꼠na duymuş oliym.
1172. Bire bin katıp sahibine ulaştırmak.

Bire bi꼴 gatıb s꼃bine ulaşdırm꼁g.

- Sennen yazı꼲anada oturuy꼲an filancanı꼴 꼰꼁ggında 꼐p꼐y gonuşdug. Bu konuşuglarımızı꼴 üsdüne bi꼴 goyb hemen s꼃bine ulaşdırmışı꼴. 꼄yib olmadı mı seni꼴 bu yabd꼒꼴a, minafıglıg d꼈l mi?
1173. Birecik, Birecik de güllü Birecik; sana çok şey söylerim de yerim daracık.

Berecig, Berecig de güllü Berecig; s꼃 çok ş꼐y s꼠lerim de y꼐rim daracıg.

- Yabdıglariy꼴 h꼐çbirini ne unuddum ne de garşıl꼒nı v꼐rdim. Sabr꼐ddim; bel꼲i topallanırsı꼴 d꼐dim. Amma sende o 꼰꼁lı göremedim. Sen şü꼲ür 꼐d 꼲i y꼐rim dar. Y꼠sa 꼰꼁n꼈mi esirgemem çog ş꼐y s꼢lerdim de n꼐yse.
1174. Bir gün bal, bir gün peynir getir, bir gün de al deliğe götür.

Bi gün bal, bi gün p꼐ndir getir, bi gün de al del꼈 götür.

- İsdedigler'꼃der 꼐yi, guvvedli yiyacegleri, balı, p꼐ndiri getirib b꼐slesi꼴ner. So꼴unda da ölürüg alıb mezara götürüller.
1175. Bir gün daha doğmasa idin ya vezir olurdun ya kizir.

Bi gün d꼃 d꼠mas꼐ydı꼴 ya vezir olurdu꼴 ya 꼶izir.

- V꼁꼲 yazzıg! Dü꼴yiya 꼐r gelmişin bu'꼁der b꼢müşü꼴, para pul s꼃bi olmuşu꼴. 꼇r bi gün d꼃 sona d꼠ğs꼐ydı꼴 ya vezir olurdu꼴 ya da güccüg bi y꼐rde 꼶izir olurdu꼴. S꼃 yazzıg olmuş.
1176. Biri biter, biri yiter.

Biri biter, biri yiter.

- 꼩꼁yad bu! H꼐ç꼶imse ölm꼐yci d꼐yn bu g꼁yde yog; her꼶eş ölücü, y꼐rlerine soylarından y꼐꼴ileri gelici. B꼃zisini꼴 de soyu bitici, yitici, yog olucu. Biri bit꼈r, biri yiter.
1177. Biri buldu iki ister, üçü buldu çıkın ister.

Biri buldu i꼶'isder, üçü buldu çı꼲ın isder.

- Bu adam ne t꼃f bi adam yav! Gennine yardım 꼐deg d꼐dig, birez v꼐rdig; birez s꼠na bid꼃 isdedi; gene v꼐rdig; i꼶'ün sona gene garşıma di꼲ildi. Belli 꼲i yüssüzü꼴 biri; utanması, sı꼲ılması yog, yüssüz, 꼁rsız. Biri buldu i꼶'isd꼐y, üçü buldu çı꼲ın isd꼐y!
1178. Biri buldu üç ister, akçe buldu çıkın ister.

Biri buldu üç isder, 꼁gca buldu çı꼲ın isder.

- Bizim gonşunu꼴 evel h꼐çbi ş꼐yi yogmuş, i꼶i odalı bi ev s꼃bi olmuş şindi "N꼈n g꼐꼴iş i꼶i evim yog?" d꼐yn isyan 꼐diy. D꼂 bu da y꼐dm꼐ymiş 꼶imi gazand꼒 par꼐y azsıniy çog para s꼃bi olm꼁g isd꼐y. B꼐yllesillere "biri buldu üç isder, 꼁gca buldu çı꼲ın isder." d꼐nir.
1179. Biri bulur akçe ister, akçe bulur çıkın ister.

Biri bulur 꼁gca isder, 꼁gca buldu çı꼲ın isder.

1180. Biri kesiyor, öteki katranlıyor.

Biri 꼶esiy, öt꼈 gatırann꼐y.

- Allah 꼶ims꼐y o i꼶i gişini꼴 diline düşürmesi꼴. Biri 꼶eser, y꼐dm꼐ymiş 꼶imi öt꼈 de gatırannar. İnsanı꼴 ele alınır tarafını bır꼁gmazlar.
1181. Biri söyler dini gibi, biri inanır imanı gibi.

Biri s꼢ler dini 꼶imi, biri inanır imanı 꼶imi.

- Ne biliym 꼃m. Orda bulunan her꼶eş 꼁ynisini s꼢led꼒 꼶imi ben de inandım. M꼈rse bennen gafa buliylarmış. Ne d꼐yeg biri s꼢ler dini 꼶imi, biri inanır imanı 꼶imi.
1182. Biri un eler, biri ün eler.

Biri un eler, biri ün eler.

- Elem꼐y 꼐yle 꼰꼁fife alma꼴. Un eleme gol꼐y, m꼃rifed adamları꼴 꼐yisini, 꼶ötüsünü el꼐yb ayırd꼐debilmegde.
1183. Birbirinin götüne ayran koyup içmek.

Biribirini꼴 götüne ayran goyub işmeg.

- 꼙lumun bu 꼁r꼲adaşiynan y꼒n samimi old꼠nu, s꼠na bu 꼰꼁lını꼴 fayda yerine zeral v꼐rec꼈ni çok s꼢ledim amma h꼐ç fayda 꼐dm꼐y. Ben de genni 꼰꼁llarına bırakdım. Biribirini꼴 götüne ayran g꼠yb içsi꼴ner.
1184. Birbirinin götünü yalamak.

Biribirini꼴 götünü yal꼁m꼁g.

1185. Birinci avrat çarık, ikinci avrat sarık.

Birinci avrad çarıg, i꼶inci avrad sarıg.

- Y꼂 ilg avradını꼴 gıymadını bilemedi, işnen, güşnen çog yordu; o da dayanamadı öldü. Ye꼴iden ald꼒 avradı gurnaz çıgdı gennini 꼲arcadmadı, genni de avrad gıymadı bilmiye başladı; 꼁cer avradı başına sarıg 꼐ddi.
1186. Birine beş, döğüşüne taş (veya silesine baş).

Biri꼴e b꼐ş, d꼢şü꼴e daş (veya silesine baş).

- Beni sefil, bir şey bilmez biri mi sand꼔z? Babay꼘ds꼈z gaçma꼴 garşımda duru꼴. Bir꼒ze b꼐ş, d꼢ş꼢ze daş!
1187. Birine bin, sinine beş.

Biri꼴e bi꼴, sini꼴e b꼐ş.

1188. Birine gılovlanmak.

Birine gılovlanm꼁g.

- Bire gızım! O genşde ne var꼲ına bu'꼁der gılovlaniysı꼴?
1189. Birinin dirisi olmak.

Birini꼴 dirisi olm꼁g.

1190. Birinin evinin dervişi olmak.

Birini꼴 evini꼴 devrişi olm꼁g.

- Seni꼴 eviy꼴 içind꼈leri, nası ve n꼐ynen geçind꼒꼴izi ne biliym, ev꼒zi꼴 devrişi miym?
1191. Birinin gölgesinde yaşamak.

Birini꼴 꼶ölgesinde yaş꼁m꼁g.

- O adam genni gennini idare 꼐dmegden 꼁ciz. Filancanı꼴 꼶ölgesinde yaşamiya alışıg, yal꼔z başına g꼁ral v꼐remez.
1192. Biriyle ötüşmek.

Biriynen ötüşmeg.

- İsders꼈z M꼃med'i de aramıza al꼁g.

- Yog olmaz çü꼴꼲ü o başgasiynan ötüşiy.

1193. Birkaç bayram fazla görmek.

Bigac bayram fazla görmeg.

- O s꼢led꼒꼴 adam bizim yaşca taydaşımız d꼈l. Bizden bi gac bayram fazla görüg.
1194. Bir şeyi kötülemek.

Bi ş꼐yi 꼶ötülemeg.

- Bu iş gözüme b꼢g geliydi amma çog şü꼲ür urgaşıb 꼶ötüledim sayılır. Az galdı.
1195. Bit diye tırnağına çalmadığın, it olup bacağına sarılır.

Bid d꼐yn dınn꼃꼴a çalmad꼒꼴, it olub bac꼃꼴a sarılır.

- Onu h꼐ç 꼰꼁saba alm꼐yb annacıma bile almad꼒m, bid y꼐rine bile goyub i꼶i dınn꼃mı꼴 arasına çalıb öfelemed꼒m gişi şindi s꼁꼴꼲ı bi id olmuş 꼶imi beni gapiy; b꼁c꼃ma saldıriy.
1196. Bit pazarında (veya dağ başında) Hattacığın kaçı kaç paraya?

Bid bazarında (veya d꼁ğ başında) Haddac꼒꼴 gaçı gaç pariya?

- Bid bazarı ucuz, ehven, gullanılmış, çoğu heder olmuş ş꼐ylernen dolu, müşdereleriyse parası az, ucuz ş꼐yler arıyan adamlarnan dolu olur. Çoğu da yal꼔z s꼐yr꼐dmiye geliller. Yanı Haddacıg 꼶imi az paralılarnan ya꼲ud parasızlarnan dolu olullar.
1197. Biti kanlanmak.

Biti gannanm꼁g.

- Yav! M꼃med evvelden b꼐yle d꼈ldi, yanımıza y꼁glaşırdı, yiyec꼈mizden yirdi. Şindi n꼈n b꼐yle g꼐ri g꼐ri duriy?

- 꼑y 꼃m onu꼴 biti gannanıg artıg bize s꼃b çıgmaz.

1198. Bitli bico, sirkeli Haco.

Bidli bico, sir꼶eli 꼩꼁co.

- Onnar d꼈l elbiselerini, yüzlerini bileme yumasını ya bilmezler ya da erindiglerinden yabmazlar. 꼵irlerini꼴 go꼲usundan yannarına y꼁glaşılm꼐y ya vücudları neşşel? Saç d꼃nıg. Gaşınm꼁gdan öliyler. Biri bidli bico, öt꼈 sirkeli 꼰꼁co!
1199. Bitmeseydi kösenin sakalı bitmezdi.

Bidmes꼐ydi 꼶öseni꼴 s꼁꼲alı bidmezdi.

- Hele şu işe bi başlası꼴nar g꼐c ossa da e꼴inde so꼴unda bitiriller. S꼃 bi ş꼐y d꼐ym: Bidmes꼐ydi 꼶öseni꼴 s꼁꼲alı bidmezdi.
1200. Biz bitiyoruz, cahallar yetişiyor.

Biz bit꼘yg, cahallar y꼐tişiy.

- Allah'a bi꼴nerce şü꼲üller ossu꼴. H꼈 bizler vazifelerimizi yabdıg bitiyg amma gözell꼈 b꼁g 꼲i cahallarımız y꼐tişiy. Hemin de 꼁p꼁cer fi꼲illeriynen, d꼃 g꼁yredli ol꼁r꼁g. Sevineg h꼂!
1201. Biz görmeyeli cücükler ferik olmuş.

Biz görmiyeli cücügler f꼐rig olmuş.

- Biz onnarı꼴 güccüglüllerini biliydig. Şindi 꼐p꼐y serpilmişler de acıg gözel gonuşmaları, iş dudmaları, faydalı olmaları, davranışlarını düzene dıgmaları uçun birez d꼃 zemana 꼐hdiyacları var. İşallah o günneri de görürüg!